Hipotoniya nədir? Əlamətləri və necə müalicə olunur?

Aşağı qan təzyiqi (hipotoniya) qanın damar divarlarına normaldan az təzyiq göstərməsi ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Qlobal.net xəbər verir ki, bu hal adətən ciddi sağlamlıq problemi olmasa da, bəzi hallarda başgicəllənmə, bayılma və hətta şok kimi vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Hipotoniya uzun müddət davam edərsə və ya kəskin düşərsə, müalicəyə ehtiyac ola bilər.

Aşağı qan təzyiqinin səbəbləri:

1. Dehidrasiya (susuzluq): Bədənin maye itirməsi qan dövranını zəiflədir və təzyiqin düşməsinə səbəb olur.
2. Qida çatışmazlığı: B12 vitamini, fol turşusu və ya dəmir çatışmazlığı anemiya və aşağı qan təzyiqinə səbəb ola bilər.
3. Ürək problemləri: Ürəyin zəif vurması və ya aritmiya kimi problemlər qan təzyiqini azalda bilər.
4. Endokrin problemlər: Tiroid hormonlarının azlığı (hipotiroidizm), adrenal çatışmazlıq və ya şəkərli diabet təzyiqin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.
5. İnfeksiyalar: Xüsusilə ağır infeksiyalar və ya sepsis qan təzyiqinin kəskin şəkildə düşməsinə səbəb ola bilər.
6. Dərmanlar: Diüretiklər, antidepresanlar, beta-blokatorlar və bəzi ürək dərmanları hipotoniya yarada bilər.
7. Ani duruş dəyişikliyi: Oturmuş və ya yatmış vəziyyətdən ani ayağa qalxmaq hipotansiyaya səbəb ola bilər (ortostatik hipotoniya).
8. Hamiləlik: Hamiləlik zamanı qan dövranı sistemi genişlənir və bu da qan təzyiqinin azalmasına səbəb ola bilər.
9. Allergik reaksiyalar: Şiddətli allergik reaksiyalar (anafilaksiya) hipotoniya yarada bilər.

Aşağı qan təzyiqinin simptomları:

• Başgicəllənmə
• Bulanıq görmə
• Bayılma
• Yorğunluq və zəiflik
• Nəfəs darlığı
• Sinə ağrısı (ağır hallarda)

Müalicə üsulları:

1. Maye qəbulu:

   • Dehidrasiya qan təzyiqini salır, buna görə bədəndəki maye səviyyəsini artırmaq üçün çoxlu su içmək və elektrolitlə zəngin mayelər qəbul etmək faydalıdır.

2. Duzlu qidalar:

   • Duzlu qidalar bədəndə su saxlanmasını təmin edərək qan təzyiqini artıra bilər. Lakin çoxlu miqdarda duz istehlakı sağlamlıq üçün zərərli ola biləcəyi üçün həkim məsləhəti ilə istifadə olunmalıdır.

3. Balanslı qidalanma:

   • Vitamin və mineral çatışmazlığı hipotansiyaya səbəb ola bilər. Xüsusilə B12, fol turşusu və dəmir zəngin qidalar qidalanmaya daxil edilməlidir.

4. Duruşun tənzimlənməsi:

   • Oturandan və ya yatandan sonra yavaş-yavaş ayağa qalxmaq ortostatik hipotensiyanı azaltmağa kömək edə bilər.

5. Kiçik və tez-tez yeməklər:

   • Böyük yeməklərdən sonra qan təzyiqi düşə bilər. Kiçik, tez-tez yeməklər yemək qan təzyiqini sabit saxlamağa kömək edə bilər.

6. Kompressiyalı corablar:

   • Ayaqlarda qan yığılmasının qarşısını almaq üçün bu corablar təyin edilə bilər. Bu, qan təzyiqini sabit saxlamağa kömək edir.

7. Dərman müalicəsi:

   • Əgər digər üsullar kifayət etmirsə, həkim qan təzyiqini artırmaq üçün dərmanlar təyin edə bilər. Bu dərmanlar böyrəklərin maye və elektrolit balansını tənzimləmək və damarları sıxmaq üçün istifadə edilə bilər.

8. Endokrin və ya ürək problemlərinin müalicəsi:

   • Əgər hipotoniya tiroid və ya ürək xəstəlikləri ilə bağlıdırsa, bu xəstəliklərin müalicəsi qan təzyiqini tənzimləyə bilər.

Profilaktika:

• Bədən maye balansını qorumaq üçün kifayət qədər su içmək.
• Kifayət qədər duz qəbul etmək (amma çox olmamaq şərti ilə).
• Hərəkət zamanı ehtiyatla davranmaq, xüsusilə yatmış vəziyyətdən tez ayağa qalxmamaq.
• Qidalanmaya vitamin və minerallar daxil etmək.

Əgər aşağı qan təzyiqi uzun müddət davam edirsə və ya simptomlar kəskindirsə, mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.