Fətullah Gülən (1941-2024), Türkiyədə dini lider, vaiz, və "Hizmet" adlı hərəkatın qurucusu kimi tanınan şəxs idi. Ömrünün son illərində FETÖ (Fətullahçı Terror Təşkilatı) adlı terror şəbəkəsinin rəhbəri olaraq geniş ittihamlara məruz qalmışdır. Gülənin fəaliyyəti Türkiyənin siyasi və ictimai həyatında dərin izlər buraxmış, lakin adı geniş miqyaslı siyasi qalmaqallarla əlaqələndirilmişdir. Onun fəaliyyəti və həyatı həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə çoxsaylı mübahisələr doğurmuşdur.
Fətullah Gülən 1941-ci ildə Türkiyənin Erzurum vilayətində anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan dərin dini təhsil almış və erkən yaşlarında vaiz kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1960-cı illərdə Türkiyənin müxtəlif bölgələrində İslamın əsaslarını təbliğ edən vaiz kimi tanınmışdır.
1970-1980-ci illərdə Gülən "Hizmet" (Xidmət) hərəkatını qurdu. Bu hərəkat əsasən təhsil sahəsində fəaliyyət göstərmiş və bütün dünyada məktəblər, universitetlər və mədəniyyət mərkəzləri yaratmağa yönəlmişdi. Gülən məktəbləri yüksək səviyyəli təhsil verən qurumlar kimi tanınır və çox vaxt tədris proqramlarına dərin dini dəyərləri daxil edirdi. Hizmet hərəkatı təkcə Türkiyədə deyil, bir çox ölkələrdə də geniş yayılmış və qlobal bir şəbəkəyə çevrilmişdi.
Hizmet hərəkatı zamanla Türkiyənin siyasətində və cəmiyyətində təsirli bir gücə çevrildi. Gülən hərəkatının dövlət strukturlarında, xüsusən də məhkəmə, polis və ordu daxilində öz adamlarını yerləşdirdiyi barədə ittihamlar ortaya çıxmışdır. Onun təsir dairəsi, xüsusilə 2000-ci illərdə böyüdü və bəzi iddialara görə, Türkiyənin daxili siyasətinə dərin şəkildə təsir göstərdi.
2013-cü ildən sonra Gülən və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında münasibətlər ciddi şəkildə pisləşdi. 2016-cı ildə Türkiyədə baş vermiş hərbi çevriliş cəhdindən sonra Fətullah Gülən çevrilişi təşkil etməkdə ittiham olundu. Türkiyə hökuməti onu çevrilişin əsas təşkilatçısı olaraq günahlandırdı və "FETÖ" (Fətullahçı Terror Təşkilatı) adlandırılan qrupun lideri kimi onu terrorçu elan etdi. Fətullah Gülən isə bu ittihamları rədd etmiş və çevrilişi qəti şəkildə pisləmişdir.
1999-cu ildə Fətullah Gülən Türkiyədən ABŞ-a köçərək Pensilvaniya ştatında məskunlaşdı. Orada daha çox məxfi fəaliyyət göstərməyə başladı və dünya miqyasında Hizmet hərəkatını idarə etdi. Türkiyə hökuməti dəfələrlə onun ekstradisiyasını tələb etsə də, ABŞ Güləni təhvil vermədi.
Hizmet hərəkatı Türkiyədə böyük ölçüdə dağılmış, hərəkatın üzvləri və təqibçiləri məhkəmələrə çıxarılmış və çoxlu sayda həbs olunmuşdur.
230
