İnsan psixologiyası deyildikdə, tez-tez rast gəlinən anlayışlardan biri eqodur. Bəs eqo nədir? Ego insan şəxsiyyətinin formalaşmasında, qərar vermə proseslərində və davranışlarında necə rol oynayır? Bu sualların cavablarını aydın şəkildə təqdim edirik.
"Eqo" latın dilində "mən" anlamına gəlir və psixologiyada insanın özünü dərk etmə forması kimi izah olunur. İlk dəfə bu anlayış məşhur psixoanalitik Ziqmund Freyd tərəfindən istifadə edilib. Freydə görə, insan psixikası üç hissədən ibarətdir: id (içgüdüsel mənlik), ego (şüurlu mənlik) və superego (etik-mənəvi mənlik). Ego bu üç hissə arasında balans yaradan və reallıqla uyğunlaşmanı təmin edən hissədir.
Ego, insanın kim olduğunu, nəyə layiq olduğunu düşündüyünü, cəmiyyət qarşısında necə davranmalı olduğunu müəyyənləşdirir. Güclü ego insana özünə inam, məqsədyönlülük və psixoloji dayanıqlıq qazandırır. Lakin kontrolsuz ego eqoizm, təkəbbür və empati çatışmazlığı kimi problemlərə səbəb ola bilər.
Çoxları ego və eqoizmi eyni mənada istifadə etsə də, bu doğru deyil. Ego – insanın mənlik şüurudur, eqoizm isə özünü başqalarından üstün tutmaq və yalnız öz maraqlarını düşünmək deməkdir. Sağlam eqo, insanın həm özünə hörmətini qorumasına, həm də başqalarına anlayışla yanaşmasına imkan verir.
İnsanda emosional sabitlik artır
Özünüifadə qabiliyyəti inkişaf edir
Qərarvermə prosesləri daha obyektiv olur
Həyatdakı uğursuzluqlara qarşı daha dözümlü olur
Ego üzərində işləmək şəxsi inkişafın əsas mərhələlərindən biridir. Bunun üçün:
Özünü müşahidə etmə vərdişi qazanmaq
Tənqidi düşüncə qabiliyyətini inkişaf etdirmək
Meditasiya və zehinlilik (mindfulness) təcrübələri etmək
Empati qurmağa çalışmaq
Eqo – insan psixologiyasının mürəkkəb, lakin vacib bir hissəsidir. Onunla düzgün şəkildə işləmək, nəzarət etmək və inkişaf etdirmək, həm şəxsi həyat, həm də insanlarla münasibətlər baxımından uğurun açarıdır.
221
