Zəhərlənmə: əlamətləri, ilk yardım

Zəhərlənmə, zərərli maddələrin udulması, inhalyasiya edilməsi, dəriyə və ya gözlərə təması nəticəsində baş verə bilər. 

Qlobal.net xəbər verir ki, zəhərlənmə əlamətləri və ilkin tibbi yardım, zəhərin növündən və orqanizmə necə daxil olduğundan asılıdır.

Zəhərlənmə əlamətləri və əlamətləri

Zəhərlənmənin əlamətləri maddəyə, alınma formasına və bədənə təsir dərəcəsinə görə dəyişə bilər, lakin ümumi əlamətlər bunlardır:

• Ümumi əlamətlər:

  • Mədə bulanması, qusma, qarın ağrısı
  • Baş gicəllənməsi, huşun bulanması
  • Tənəffüsün çətinləşməsi
  • Ağızda yanma, ağızdan pis qoxu və ya pis dad
  • Qusma zamanı qan və ya yanmış maddələr
  • Dəridə qızartı, qabarıqlıq və ya qıcıqlanma
  • Gözlərdə qızartı və ya yanma hissi
  • Qıcolmalar və ya huşun itirilməsi

• Zəhərin qəbul formasına görə spesifik əlamətlər:

  • Udulma: Mədə ağrısı, qusma, başgicəllənmə.
  • İnhalyasiya (tənəffüs yolu ilə qəbul): Nəfəs darlığı, öskürək, sinədə ağrı.
  • Dəriyə təmas: Dəridə qızarma, qıcıqlanma və qabarma.
  • Gözlə təmas: Gözlərin yanması, sulanması, qızartı.

İlkin tibbi yrdım

Zəhərlənmə zamanı dərhal hərəkət etmək vacibdir. Hər növ zəhərlənmə üçün atılacaq ümumi addımlar aşağıdakılardır:

1. Ətrafdakı təhlükəni aradan qaldırın:

• Zəhərli maddəni təcili aradan qaldırın (məsələn, əgər kimyəvi maddədirsə, dərhal təmizləyin və ya su ilə yuyun).
• Əgər inhalyasiya (məsələn, qaz zəhərlənməsi) baş veribsə, şəxsi təmiz hava axınına çıxarın.

2. Təcili tibbi yardım çağırın (103):

• Zəhərlənmə ciddi bir vəziyyətdir və dərhal tibbi yardım çağırmaq lazımdır.

3. Zəhərli maddənin növünü müəyyən edin:

• Əgər zəhərlənmə dərman, kimyəvi maddə və ya yemək vasitəsilə olubsa, həmin maddənin qablaşdırmasını saxlayın ki, tibbi personala göstərə biləsiniz.

4. Zəhərlənmənin spesifik növlərinə görə addımlar:

Udulmuş zəhərlər:

• Qusmağa çalışmayın: Bir çox halda, qusmaq zəhərin geri qayıdaraq daha ciddi zərər vurmasına səbəb ola bilər.
• Zəhəri neytrallaşdıran maddə verməyin: Süd, su və ya başqa bir maye içirmək yalnız tibbi məsləhət əsasında edilməlidir.
• Zəhər mərkəzinə müraciət edin: Müvafiq tibbi xidmətə müraciət edin.

Tənəffüs edilmiş zəhərlər (məsələn, karbonmonoksit):

• Şəxsi təmiz hava yerinə çıxarın: Zəhərlənmiş şəxsi dərhal açıq havaya və ya yaxşı havalandırılan bir yerə çıxarın.
• Süni tənəffüs edin: Əgər nəfəs almırsa, süni tənəffüs edin və ya ÜMR (Ürək-məsamə reanimasiyası) edin.

Dəriyə təmas etmiş zəhərlər:

• Dərini yuyun: Dərhal dərini çoxlu su və sabunla ən azı 15-20 dəqiqə ərzində yuyun.
• Paltarları çıxarın: Zəhərli maddəyə bulaşmış paltarları çıxarın və yenə dəri ilə təmas edən nahiyələri yuyun.

Gözlə təmas etmiş zəhərlər:

• Gözləri su ilə yuyun: Gözləri təmiz, axar su ilə 15-20 dəqiqə ərzində yuyun. Zəhərli maddə gözdən axıb getməlidir.
• Gözləri ovuşdurmayın.

Nələrdən çəkinmək lazımdır:

• Zəhər qəbul edən şəxs qusmursa, qusmağa məcbur etməyin.
• Öz başına dərman və ya zəhərli maddə neytrallaşdırıcı maddələr (məsələn, süd) verməyin.
• Təcili yardım gəlmədən əvvəl hərəkət edərkən, vəziyyəti daha da pisləşdirə biləcək hər hansı bir addım atmaqdan çəkinin.

Zəhərlənmənin qarşısını almaq üçün tədbirlər:

• Kimyəvi maddələri, dərmanları və zəhərli məhsulları uşaqların əli çatmayan yerdə saxlayın.
• Qida və içkiləri zəhərli maddələrlə qarışdırmaqdan çəkinin.
• Məişət kimyəvi maddələri təhlükəsiz istifadə edin və düzgün şəkildə saxlayın.

Zəhərlənmə təhlükəli ola bilər və vaxtında göstərilən ilkin tibbi yardım insan həyatını xilas edə bilər.