"Yeni il" bayramı dünyanın ən qədim və universal bayramlarından biridir. Müxtəlif mədəniyyətlərdə və zamanlarda insanlar yeni ili müxtəlif tarixlərdə və formalarda qeyd etmişlər.
Qlobal.net bildirir ki, təqvimin başlanğıcını qeyd etmə adəti isə tarixi və dini köklərlə zəngindir. "Yeni il" bayramının tarixi inkişafına nəzər salacağıq.
Yeni ilin qeyd edilməsi ən qədim zamanlardan başlamışdır. Qədim Mesopotamiya sivilizasiyasında, eramızdan əvvəl təxminən 4,000 il əvvəl, yeni il baharın başlanğıcı ilə — mart ayında qeyd olunurdu. Bu, əkinçiliklə məşğul olan insanların məhsul mövsümünü qarşılamaq üçün təşkil etdiyi bayram idi.
Qədim Misirdə isə yeni il Nil çayının daşqın dövrünə təsadüf edirdi. Bu təbii hadisə Misirlilər üçün yeni həyatın, bolluğun və firavanlığın başlanğıcı demək idi.
Müasir təqvimə əsaslanan Yeni il bayramı eramızdan əvvəl 46-cı ildə Roma imperatoru İyul Sezar tərəfindən təsis edilmişdir. İyul Sezar Yuli təqvimini tətbiq etdi və yeni ilin başlanğıcını 1 yanvar tarixi ilə təyin etdi. Bu tarix Roma tanrısı Yanusa həsr edilmişdi. Yanus keçmişi və gələcəyi simvolizə edən ikiüzlü tanrı idi. Romalılar Yanusdan gələn il üçün uğur və xeyir-dua diləyərək yeni ili qeyd edirdilər.
Orta əsrlərdə yeni il müxtəlif tarixlərdə qeyd olunurdu. Xristianlıq yayıldıqdan sonra Yeni il bayramı dini mərasimlərlə əlaqələndirildi. 1 yanvar tarixi isə yalnız 16-cı əsrdə Papa XIII Qriqorun islahatlarından sonra, Qriqorian təqviminin qəbul edilməsi ilə geniş şəkildə tətbiq olunmağa başladı.
Bu gün Yeni il bayramı dünya miqyasında geniş şəkildə qeyd olunur. 1 yanvar beynəlxalq səviyyədə yeni ilin başlanğıcı olaraq qəbul edilmişdir. Müasir dövrdə bu bayram ailə, dostlarla görüş, atəşfəşanlıq, şam ağacının bəzədilməsi və müxtəlif əyləncələrlə yadda qalır.
Azərbaycanda "Yeni il" bayramı 1 yanvarda rəsmi bayram olaraq qeyd olunur. 31 dekabr tarixində isə "Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü" ilə birlikdə Yeni il şənlikləri keçirilir. Bakıda və ölkənin digər bölgələrində atəşfəşanlıq təşkil olunur, küçələr və evlər bayram abu-havasına uyğun bəzədilir.
Uşaqlar arasında bayramın ən maraqlı hissəsi "Şaxta Baba" və "Qar Qız"ın gəlişidir. Yeni ilin ilk dəqiqələrində insanlar bir-birinə arzular diləyərək yeni ili qarşılamağa başlayırlar.
"Yeni il" bayramı tarix boyu insanların həyatında xüsusi yer tutmuşdur. O, müxtəlif zamanlarda fərqli formalarda qeyd edilsə də, hər bir mədəniyyət üçün ümid, yenilik və firavanlıq rəmzi olmuşdur. Bu bayram bu gün də milyonlarla insanı sevinc və birlik ətrafında birləşdirir.
Fidan
Qlobal.net
464
