Türkmənistan haqda maraqlı faktlar

Türkmənistan Mərkəzi Asiyada yerləşən və qədim İpək Yolunun mühüm keçid nöqtələrindən biri olmuş bir ölkədir. Sərt çöl iqlimi, zəngin qaz ehtiyatları və unikal tarixi abidələri ilə seçilir. Dünyanın ən qapalı ölkələrindən biri hesab edilsə də, onun qədim şəhərləri və təbiət möcüzələri diqqətəlayiqdir.

Türkmənistanın Tarixi

Türkmənistanın ərazisi əsrlər boyu müxtəlif imperiyalar və mədəniyyətlər tərəfindən idarə olunub.

• Qədim Dövrlər: Bu torpaqlar qədimdə Massagetlər və Parfiyalılar kimi güclü tayfaların məskəni olub.
• İpək Yolu və Böyük İmperiyalar: Türkmənistan qədim İpək Yolunun üzərində yerləşdiyi üçün burada Səlcuqlar, Əfşarlar və Monqollar kimi böyük imperiyalar hakimiyyət sürüb.
• Sovet Dövrü (1924-1991): Türkmənistan 1924-cü ildə Sovet İttifaqına daxil edilərək Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası adını aldı.
• Müstəqillik (1991 - indiki dövr): 1991-ci ildə Türkmənistan müstəqillik əldə etdi və 1992-ci ildə Saparmurat Niyazov ölkənin ilk prezidenti oldu.

Türkmənistanın Paytaxtı

Türkmənistanın paytaxtı Aşqabad şəhəridir.

Aşqabad müasir arxitekturası və ağ mərmərlə örtülmüş binaları ilə tanınır. UNESCO tərəfindən "Dünyanın ən ağ şəhəri" kimi qeyd olunmuş bu şəhərdə görməli yerlər çoxdur:

• Bağımsızlık Meydanı – Paytaxtın mərkəzində yerləşən böyük meydan.
• Ruhyyet Sarayı – Dövlət tədbirlərinin keçirildiyi möhtəşəm bina.
• Arkadag Heykəli – Ölkənin keçmiş lideri Saparmurat Niyazovun abidəsi.
• Türkmənbaşı Ruhnamə Kompleksi – Ölkənin keçmiş liderinin ideologiyasına həsr olunmuş bir kompleks.

Türkmənistanın Əhalisi

Türkmənistanın əhalisi təxminən 6 milyon nəfərdir.

Əhalinin əksəriyyəti türkmənlərdən ibarətdir, lakin az sayda özbək, rus və digər etnik qruplar da yaşayır.

• Rəsmi dil – Türkmən dili.
• Əsas din – İslam (əhalinin əksəriyyəti sünni müsəlmandır).

Türkmənistanın Maraqlı Gəzməli və Görməli Yerləri

Türkmənistan zəngin tarixi və unikal təbiəti ilə turistlər üçün maraqlı bir ölkədir.

• Darvaza Qaz Krateri (Cəhənnəm Qapısı) – 1971-ci ildə təsadüfən yanmağa başlayan və bu günə qədər sönməyən qaz krateri.
• Merv Antik Şəhəri – UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmiş qədim şəhər.
• Köneürgenç – Xorəzmşahlar dövründən qalan tarixi şəhər.
• Yangıkala Kanyonları – Füsunkar qaya formasiyaları ilə məşhur olan bir ərazi.
• Nisa Qədim Şəhəri – Parfiya imperiyasının paytaxtı olmuş tarixi məkandır.

Türkmənistanın Təbiəti

Türkmənistan əsasən çöl və səhralardan ibarətdir.

• Qaraqum Səhrası – Ölkənin böyük hissəsini əhatə edən geniş səhralıq.
• Amudərya və Murgab Çayları – Ölkənin əsas su mənbələri.
• Köpetdağ Dağları – İranla sərhəddə yerləşən və Aşqabad yaxınlığında olan dağ silsiləsi.
• Hazar Dənizi Sahilləri – Türkmənistanın qərb hissəsində yerləşən Xəzər dənizinin çimərlikləri və kurort zonaları.

Türkmənistanın Mətbəxi

Türkmənistanın mətbəxi Orta Asiya mətbəxinə bənzəyir, əsasən ət və un məmulatlarından ibarətdir.

• Çörek (Lavaş) – Türkmənlərin əsas çörək növü.
• Şaşlıq – Qril üzərində bişirilən ət kababı.
• Plov – Düyü, ət və tərəvəzlə hazırlanan ənənəvi yemək.
• İçlekli çörek – Ət və ya pendirlə doldurulmuş çörək növü.
• Dograma – Ətin, soğanın və çörəyin qarışığından hazırlanan milli yemək.

Türkmənistanın İqtisadiyyatı

Türkmənistanın iqtisadiyyatı əsasən qaz və neft ixracına əsaslanır.

• Qaz Ehtiyatları: Türkmənistan dünyanın ən böyük qaz ehtiyatlarına sahib ölkələrdən biridir.
• Kənd Təsərrüfatı: Ölkədə pambıqçılıq geniş yayılıb.
• Sənaye: Neft-kimya sənayesi və toxuculuq məhsulları ön plandadır.
• Turizm: Ölkəyə gələn turistlərin sayı məhdud olsa da, tarixi və təbiət yerləri potensial turizm mərkəzləridir.

Türkmənistanda Qanun və Cəmiyyət

Türkmənistan dünyada ən qapalı ölkələrdən biri hesab edilir və burada sərt dövlət nəzarəti mövcuddur.

• İnternetə çıxış məhduddur və sosial media platformalarının əksəriyyəti bloklanıb.
• Ölkəyə xarici jurnalistlər və turistlər məhdud sayda buraxılır.
• Müxtəlif dini və siyasi fəaliyyətlərə ciddi nəzarət var.

Türkmənistan qədim tarixi, zəngin qaz ehtiyatları və maraqlı təbiəti ilə unikal bir ölkədir. Aşqabadın möhtəşəm memarlığı, Darvaza qaz krateri, Merv kimi qədim şəhərlər və unikal təbiəti buranı fərqli edən əsas amillərdəndir. Lakin qapalı siyasi rejimi və sərt dövlət nəzarəti səbəbindən ölkəyə turist axını məhdud olsa da, Türkmənistan öz sirli və fərqli dünyası ilə diqqət çəkir

Murad
Qlobal.net