Təyyarədə olan Qara qutu nədir ? - Nə üçün istifadə olunur?

Qara qutu təyyarələrin uçuşu zamanı baş verən hadisələri qeyd edən və təyyarə qəzası baş verdikdə hadisənin təhlilində çox əhəmiyyətli olan avadanlıqdır.

Qlobal.net bildirir ki, əslində, "qara qutu" adı sadəcə onun rənginə aid deyil, çünki bu avadanlıq adətən narıncı rəngdə olur ki, təyyarə qəzası baş verdikdə daha asan tapılsın. Qara qutu iki əsas hissədən ibarətdir:
  Uçuş məlumatları qeydedicisi (FDR) və Səs qeydedicisi (CVR).

1. Uçuş məlumatları qeydedicisi (FDR)

FDR, təyyarənin uçuş zamanı topladığı məlumatları qeyd edir. Bu məlumatlar təyyarənin texniki vəziyyətinə və fəaliyyətinə dair geniş spektri əhatə edir, məsələn:

• Təyyarənin yüksəkliyi, sürəti, eniş və qalxış bucağı.
• Mühərriklərin vəziyyəti və işləmə temperaturu.
• İdarəetmə sistemlərinin vəziyyəti (məsələn, çiyinlər, idarəetmə qanadları).
• Pilotların verdiyi əmrlər və təyyarənin hərəkətləri.

Bu məlumatlar təyyarə qəzası baş verdikdə mütəxəssislər tərəfindən təhlil edilir, beləliklə qəzanın səbəbləri daha yaxşı başa düşülür.

2. Səs qeydedicisi (CVR)

CVR, təyyarə içindəki səs mühitini qeyd edir. Bu cihaz pilotların və digər heyət üzvlərinin dialoqlarını, kabinədəki səs-küyü, təyyarənin içindəki hadisələri (məsələn, təyyarənin təzyiqi və ya mühərrik səsindən gələn siqnallar) qeyd edir. CVR, təyyarə qəzasının səbəblərini araşdıran mütəxəssislərə aşağıdakı məlumatları təmin edir:

• Pilotların və heyətin təyyarə ilə bağlı verdikləri qərarlar və vəziyyətə münasibətləri.
• Təyyarə içindəki hər hansı təcili vəziyyət və ya səsli xəbərdarlıqlar.
• Təyyarə ilə əlaqədar problemlər və ya texniki nasazlıqlar haqqında məlumatlar.

Qara qutuların funksiyası

Qara qutular, təyyarənin uçuşu zamanı məlumatların yığılmasına və qəza halında bu məlumatların təhlükəsiz şəkildə saxlanmasına imkan verir. Təyyarə qəzası baş verdikdə, qara qutu yerdəki mütəxəssislərə qəzanın səbəblərini araşdırmağa kömək edir. Bu məlumatlar həmçinin təyyarə texnologiyasının və təhlükəsizlik sistemlərinin inkişafında istifadə olunur. Qara qutuların məqsədi, uçuş təhlükəsizliyini artırmaq və gələcəkdə belə hadisələrin qarşısını almaqdır.

Qara qutuların qorunması

Qara qutular xüsusi materiallardan hazırlanır ki, onlar uçuş zamanı təyyarənin daxili təzyiqini, istilik və digər fiziki təsirləri idarə edə bilsin. Təyyarə qəzası halında, qara qutular çox güclü zərbələrə, yüksək temperatur və digər xarici təsirlərə qarşı qorunur. Bu, onların məlumatları təhlükəsiz şəkildə saxlamasına və qəza sonrası tapılmasına kömək edir.

Qara qutular təyyarənin uçuş təhlükəsizliyi üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir. Onlar yalnız təyyarə qəzası baş verdikdə hadisəni təhlil etməyə kömək etmir, həm də gələcək uçuşların daha təhlükəsiz olmasına şərait yaradır. Uçuş məlumatları və səs qeydləri təyyarə təhlükəsizliyinin inkişaf etdirilməsində vacib rol oynayır.

Murad
Qlobal.net