Qazaxıstan haqda maraqlı faktlar

Qazaxıstanın Tarixi

Qazaxıstanın tarixi qədim dövrlərdən başlayır və müxtəlif sivilizasiyaların, imperiyaların və dövlətlərin izlərini daşıyır.

• Qədim Tarix – Qazaxıstan ərazisi eramızdan əvvəl skiflər və saklar kimi köçəri tayfalar tərəfindən məskunlaşdırılmışdı. Onlar Böyük İpək Yolu üzərində ticarət əlaqələri qurmuşdular.
• Orta Əsrlər – VIII-XII əsrlərdə bu ərazi Türk xaqanlığı, Karluk dövləti və Qıpçaq çölləri kimi müxtəlif türk dövlətlərinin hakimiyyətində olmuşdur.
• Qazax Xanlığı (XV əsr) – 1465-ci ildə Qerey və Canıbek xanların rəhbərliyi ilə Qazax xanlığı quruldu və bu dövlət regionda mühüm rol oynadı.
• Rusiya İmperiyasının Tərkibində (XVIII-XIX əsrlər) – Qazax xanlıqları zəiflədikcə, Rusiya imperiyası bu əraziləri öz tərkibinə qatdı.
• Sovet Dövrü (1920-1991) – Qazaxıstan SSRİ-nin bir hissəsi oldu və burada sənayeləşmə, kənd təsərrüfatının inkişafı və kosmos tədqiqatları aparıldı. SSRİ-nin ən mühüm poliqonlarından biri Baykonur Kosmodromu burada yerləşir.
• Müstəqillik (1991-ci il) – 16 dekabr 1991-ci ildə Qazaxıstan SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi.

Bu gün Qazaxıstan Orta Asiyanın ən güclü iqtisadiyyatına malik ölkələrindən biridir və Avrasiya regionunda mühüm geosiyasi mövqeyə malikdir.

Qazaxıstanın Əhalisi

Qazaxıstanın əhalisi təxminən 19 milyon nəfərdir. Ölkədə müxtəlif etnik qruplar yaşayır:

• Qazaxlar – Əhalinin böyük hissəsini (təxminən 70%-ni) təşkil edir.
• Ruslar – Əhalinin təxminən 15%-ni təşkil edir.
• Özbəklər, Uyğurlar, Tatarlar, Ukraynalılar və digər xalqlar da burada məskunlaşıb.

Dillər

• Rəsmi dil – Qazax dilidir.
• Rus dili – Dövlət səviyyəsində geniş istifadə olunur və rəsmi ünsiyyət dili kimi qəbul edilir.

Din

• Əhalinin böyük hissəsi islamın sünni məzhəbinə mənsubdur.
• Xristianlıq və digər dinlərə mənsub olan icmalar da mövcuddur.

Qazaxıstanın Maraqlı Gəzməli və Görməli Yerləri

Qazaxıstan zəngin tarixi və möhtəşəm təbiəti ilə tanınır. Ən məşhur yerlər bunlardır:

• Astana (Astana) – Ölkənin paytaxtıdır və müasir memarlıq nümunələri ilə tanınır. Bayterek qülləsi, Nur-Astana məscidi, Xəzrət Sultan məscidi və Qazax Eli monumenti burada yerləşir.
• Almatı – Qazaxıstanın ən böyük şəhəri və keçmiş paytaxtıdır. Medeu buz meydançası, Kok-Töbə dağı və Böyük Almatı Gölü burada yerləşir.
• Çarin Kanyonu – ABŞ-dakı Böyük Kanyon ilə müqayisə edilən bu unikal təbii abidə Qazaxıstanın ən məşhur turistik məkanlarındandır.
• Baykonur Kosmodromu – Dünyanın ilk və ən böyük kosmodromudur. Buradan Yuri Qaqarin 1961-ci ildə kosmosa uçmuşdur.
• Tanrı Dağları və Altay Dağları – Alpinistlər və təbiət həvəskarları üçün ideal yerlərdir.
• Xoca Əhməd Yəsəvi Türbəsi (Türkistan) – UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilmiş tarixi-mədəni abidədir.

Qazaxıstanın Təbiəti

Qazaxıstan dünyanın doqquzuncu ən böyük ölkəsidir və geniş çölləri, dağları, gölləri və çayları ilə tanınır.

• Böyük Çöllər – Qazaxıstanın böyük hissəsini Qaraqoşun və Betpak-Dala səhraları təşkil edir.
• Dağlar – Altay, Tanrı, Alatau dağları ölkənin şimal və cənub hissələrində yerləşir.
• Göllər və Çaylar – Balxaş gölü, Aral gölü və İrtış çayı Qazaxıstanın ən böyük su hövzələrindəndir.

İqlim əsasən quru kontinental iqlimdir – qışlar soyuq, yaylar isə isti keçir.

Qazaxıstanın Mətbəxi

Qazaxıstan mətbəxi köçəri həyat tərzinin təsiri altında formalaşıb və əsasən ət və süd məhsullarına əsaslanır. Ən məşhur yeməklər bunlardır:

• Bəsmə (Beshbarmak) – Ənənəvi qazax yeməyi, at və ya qoyun əti ilə hazırlanır. Adı “beş barmaq” (əl ilə yeyilən yemək) mənasını verir.
• Kuurdak – Qızardılmış qoyun və ya mal əti, ürək, qaraciyər və soğanla hazırlanır.
• Şaşlıq – Manqalda bişirilən ət yeməyi.
• Qımız və Şubat – At südündən və dəvə südündən hazırlanan ənənəvi içkilərdir.
• Baursak – Qızardılmış xəmir tikələri, çayla və ya əsas yeməklərlə yeyilir.

Qazaxıstanın İqtisadiyyatı

Qazaxıstan Orta Asiyanın ən güclü iqtisadiyyatına malikdir və əsasən təbii ehtiyatlardan gəlir əldə edir.

• Neft və qaz – Ölkənin əsas gəlir mənbələrindən biridir. Tengiz və Kaşaqan kimi böyük neft yataqları var.
• Uran istehsalı – Qazaxıstan dünyanın ən böyük uran ixracatçısıdır.
• Kənd təsərrüfatı – Qazaxıstan geniş taxıl sahələri və heyvandarlıq sektoru ilə tanınır.
• İpək Yolu və Nəqliyyat – Ölkə Çini Avropa ilə birləşdirən mühüm ticarət yolları üzərində yerləşir.

Qazaxıstanın İdmanı və Mədəniyyəti

• Qazaxıstan atçılıq mədəniyyəti ilə tanınır. Kökbörü və Audaryspak kimi ənənəvi idman növləri məşhurdur.
• Futbol və boks Qazaxıstanda populyardır. Qennadi Qolovkin (GGG) dünya şöhrətli boksçulardan biridir.
• Şaxmat – Qazaxıstan dünya səviyyəli şahmatçılar yetişdirib.

Qazaxıstan qədim köçəri mədəniyyəti ilə müasir inkişafı birləşdirən, zəngin təbiətə və güclü iqtisadiyyata malik bir ölkədir. Tarixi abidələri, möhtəşəm çölləri, müasir şəhərləri və qonaqpərvər xalqı ilə Qazaxıstan Avrasiya qitəsinin ən maraqlı ölkələrindən biridir.

Murad
Qlobal.net