Psixoloji zorakılıq nədir və necə qarşısını almaq olar?

Psixoloji zorakılıq, insanın mənəvi və emosional sağlamlığına ciddi zərər verən, lakin əksər hallarda fiziki iz buraxmadığı üçün fərq edilməyən bir zorakılıq formasıdır. Bu növ zorakılıq insanın özünəinamını zəiflədir, psixoloji travmalara səbəb olur və uzunmüddətli fəsadlar yaradır. Təəssüf ki, bir çox hallarda psixoloji zorakılıq normal qarşılanır və cəmiyyət tərəfindən yetərincə ciddiyə alınmır.

Qlobal.net bildirir ki, bu yazımızda psixoloji zorakılığın nə olduğunu, necə tanınmalı olduğunu və qarşısını almağın yollarını araşdıracağıq.

Psixoloji zorakılıq nədir?

Psixoloji zorakılıq, bir şəxsin digər şəxs üzərində emosional nəzarət və təsir yaratmaq məqsədi ilə tətbiq etdiyi davranış və söz formalarıdır. Bu zorakılıq növü həm ailə münasibətlərində, həm də iş və ictimai həyat daxil olmaqla bir çox sahədə müşahidə oluna bilər.

Psixoloji zorakılığa aid davranışlara bunlar daxildir:

Davamlı alçaltmaq və tənqid etmək
Hədə-qorxu gəlmək və qorxutmaq
Manipulyasiya etmək
Günahlandırmaq və təqsirləndirmək
Əlaqələri qəsdən məhdudlaşdırmaq və izolə etmək
Emosional soyutma və laqeydlik
Duyğusal şantaj (məsələn, “əgər bunu etsən, səni tərk edərəm” demək)

Psixoloji zorakılığın təsirləri

Bu cür zorakılıq insanda aşağıdakı psixoloji və emosional fəsadlara səbəb ola bilər:

Özünə inamın azalması
Depressiya və təşviş pozuntuları
İctimai fobiyalar və qorxu hissi
Posttravmatik stress pozuntusu (PTSP)
İntihara meyillilik

Çox zaman zərərçəkən şəxs, bu zorakılığın fərqinə varmaqda çətinlik çəkir və vəziyyəti “adi münasibət” kimi qəbul edir. Bu da problemin dərinləşməsinə səbəb olur.

Psixoloji zorakılığın qarşısı necə alınmalıdır?

1. Maariflənmə və özünüdərk

İlk addım, psixoloji zorakılığın nə olduğunu tanımaqdır. İnsan özünün və ya başqasının bu vəziyyətdə olduğunu dərk etdikdə müdaxilə etməyə başlaya bilər.

2. Sərhədlərin qoyulması

Zorakılıq edən şəxslə münasibətlərdə sağlam sərhədlər müəyyənləşdirmək vacibdir. Bu, “yox” deməyi öyrənmək və şəxsi məkanın qorunması ilə mümkündür.

3. Psixoloji dəstək almaq

Peşəkar psixoloq və ya psixoterapevtlə danışmaq, travmalarla mübarizədə effektiv yoldur. Zərərçəkmiş şəxs duyğularını ifadə etməyi və travmaları emal etməyi öyrənə bilər.

4. Əlaqə və sosial dəstək

Dostlar, ailə üzvləri və ictimai dəstək qrupları ilə ünsiyyət, insanın tək olmadığını hiss etməsinə və daha güclü dayanmasına kömək edir.

5. Hüquqi müdaxilə

Əgər psixoloji zorakılıq davamlı və təhlükəli hal alıbsa, hüquqi müdaxilə vacib ola bilər. Qanunlar zorakılığa məruz qalan şəxslərin hüquqlarını qorumağa yönəlib.

Psixoloji zorakılıq görünməz, lakin son dərəcə dağıdıcı bir problemdir. Onunla mübarizə aparmaq üçün maariflənmək, sərhəd qoymaq, dəstək almaq və lazım olduqda hüquqi yollara baş vurmaq lazımdır. Bu problemin fərqinə varmaq və zamanında müdaxilə etmək, həm fərdi, həm də cəmiyyət səviyyəsində daha sağlam və güvənli münasibətlərin formalaşmasına şərait yaradar.

Fidan
Qlobal.net