Prezidentin istefasına səbəb olan qalmaqal - Gizli şəkildə...

Uotergeyt qalmaqalı 1970-ci illərin əvvəllərində ABŞ-da baş vermiş və prezident Riçard Niksonun istefası ilə nəticələnmiş siyasi bir skandaldır. Bu qalmaqal, ABŞ tarixində ən böyük siyasi böhranlardan biri hesab olunur və Amerika demokratiyasına dərin təsir göstərmişdir.

Hadisələrin Xronologiyası:

• 1972, 17 iyun: Vaşinqtondakı Uotergeyt kompleksində, Demokratik Milli Komitənin (DNK) qərargahına gizli şəkildə daxil olmaq cəhdi zamanı beş nəfər həbs edilir.
• 1972, 18 iyun: "Washington Post" qəzeti, həbs edilən şəxslərin Niksonun yenidən seçki kampaniyası ilə əlaqəli olduğunu bildirən məqalə dərc edir.
• 1972-1974: "Washington Post" jurnalistləri Bob Vudvord və Karl Bernşteyn, "Dərin Boğaz" ləqəbli anonim bir mənbənin köməyi ilə, qalmaqalın Ağ Evə qədər uzandığını və Niksonun şəxsən bu işdə əli olduğunu ifşa edən silsilə məqalələr dərc edirlər.
• 1973: Senatda Uotergeyt qalmaqalını araşdırmaq üçün xüsusi bir komitə yaradılır. Komitənin iclasları televiziya vasitəsilə yayımlanır və ictimaiyyətin diqqətini cəlb edir.
• 1973, iyul: Ağ Evdəki danışıqların gizli şəkildə lentə alındığı məlum olur. Senat komitəsi və xüsusi prokuror, Niksondan bu lentləri təqdim etməsini tələb edir.
• 1974, avqust: Ali Məhkəmə, Niksonu lentləri təqdim etməyə məcbur edir. Lentlərdə Niksonun ədaləti pozmağa cəhd etdiyi və qalmaqalı ört-basdır etməyə çalışdığı aşkar olur.
• 1974, 9 avqust: İmpicmentlə üzləşməkdən qorxan Nikson, prezident vəzifəsindən istefa verir.

Qalmaqalın Əsas Elementləri:

• Gizli dinləmə: Niksonun yenidən seçki kampaniyası, rəqiblərinə casusluq etmək və onların strategiyalarını öyrənmək üçün DNK qərargahına gizli dinləmə cihazları yerləşdirməyə çalışmışdır.
• Ədalətin pozulması: Nikson və onun köməkçiləri, Federal Təhqiqat Bürosunun (FTB) istintaqına mane olmaq və qalmaqalı ört-basdır etmək üçün müxtəlif yollarla ədaləti pozmağa çalışmışlar.
• Siyasi casusluq: Niksonun komandası, rəqiblərinin şəxsi həyatları haqqında məlumat toplamaq və onları şantaj etmək üçün gizli əməliyyatlar həyata keçirmişdir.
• Pul yuyulması: Niksonun yenidən seçki kampaniyası, gizli şəkildə toplanmış pulları yumaq və qanuni görünüş vermək üçün müxtəlif sxemlər qurmuşdur.

Qalmaqalın Nəticələri:

• Niksonun istefası, ABŞ tarixində bir prezidentin istefa verdiyi ilk və hələlik yeganə hadisədir.
• Qalmaqal, Amerika xalqının hökumətə olan inamını sarsıtmış və siyasi sistemdə islahatların aparılmasına səbəb olmuşdur.
• "Washington Post" qəzetinin jurnalistləri Bob Vudvord və Karl Bernşteyn, jurnalistikanın gücünü nümayiş etdirmiş və "Pulitzer" mükafatına layiq görülmüşlər.
• Uotergeyt qalmaqalı, siyasi korrupsiya və hakimiyyət sui-istifadəsinin nəticələrini göstərən bir xəbərdarlıq nümunəsi olaraq qalır.

Uotergeyt qalmaqalı Amerika demokratiyasının sınaqdan keçirildiyi və mətbuatın gücünün nümayiş etdirildiyi bir dövr olmuşdur. Bu hadisə həmçinin, hakimiyyətin sui-istifadəsinin nə qədər təhlükəli ola biləcəyini və şəffaflığın nə qədər vacib olduğunu xatırladır.

Murad
Qlobal.net