Platon (təxminən e.ə. 427–347) qədim Yunanıstanın ən məşhur filosoflarından biridir. Atikadakı Atina şəhərində anadan olmuşdur.

Qlobal.net bildirir ki, o, aristokratik bir ailədən gəlir, atasının adı Ariston, anasının adı isə Periktione idi. Platonun gəncliyi e.ə. 5-ci əsrdə, şəhərdəki siyasi qarışıqlıqların artdığı bir dövrə təsadüf edir. Gənc yaşlarında Sokratın şagirdi olmuşdur və bu dövr onun fəlsəfi düşüncələrinin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.

Platon, Sokratın ölümündən sonra yunan fəlsəfəsi üçün yeni bir dövr açdı. O, İtaliyada və Misirdə səyahətlər etdi, sonra Atinaya qayıdaraq, Akademiya adlı ilk fəlsəfə məktəbini təsis etdi. Burada Platon, müxtəlif fəlsəfi və elmi məsələlər üzrə dərslər keçir, düşüncələrini şagirdləri ilə bölüşürdü.

Fəlsəfəsi

Platonun fəlsəfəsi, iki əsas prinsip üzərində qurulmuşdur: İdeyalar Dünyası və Maddi Dünyası. O, dünyanın iki ayrı sahəyə bölündüyünü irəli sürmüşdür:

1. İdeyalar Dünyası: Platon, əsl gerçəkliklərin materiyadan ayrı bir dünyada, "ideyalar" şəklində mövcud olduğuna inanırdı. Bu ideyalar, gözlə görülməyən, amma zehni olaraq qəbul edilən mükəmməl formalardır. Məsələn, "gözəllik" ideyası, dünyada gördüyümüz gözəl şeylərin üstündəki mükəmməl formadır.

2. Maddi Dünya: Maddi dünya isə dəyişkən, qeyri-müəyyən və mükəmməl olmayan bir sahədir. Platon, insanların bu maddi dünyada gördükləri şeylərin yalnız İdeyalar Dünyasındakı mükəmməl formalara kölgə saldığını düşünürdü.

Platonun Təsirli İşləri

Platonun ən məşhur əsərlərindən biri "Republika"dır. Bu əsərdə o, ədalət, dövlətin düzgün quruluşu və yaxşı cəmiyyət anlayışlarını müzakirə edir. Platon, "xeyirli" dövlətin üç sinifə bölündüyünü irəli sürür: hakimlər (filozoflar), müharibəçilər (müdafiəçilər) və istehsalçılar (ticarət və kənd təsərrüfatı ilə məşğul olanlar). O, hakimlərin filosoflardan seçilməsini vacib hesab edirdi, çünki yalnız filosoflar ədaləti anlamağa qadirdir.

Platonun İrsi

Platonun fəlsəfəsi, sonrakı dövrlərdə filosofların düşüncələrinə böyük təsir göstərmişdir. Onun ideyaları, Aristotel, Neoplatonizm, Xristian fəlsəfəsi və müasir fəlsəfənin bir çox sahələrində öz əksini tapmışdır. Platonun fikirləri, etik, siyasi və estetik məsələlərdə dərin müzakirələrə yol açmışdır.

Nəticə

Platon, yalnız bir filosof kimi deyil, həm də bir müəllim, yazıçı və düşüncə lideri kimi qədim Yunanıstanda əhəmiyyətli bir yer tutmuşdur. Onun fəlsəfəsi, indiki dövrə qədər hələ də müzakirə olunan, təsirli və dərin düşüncələr təqdim edir. Platonun ideyaları, müasir cəmiyyətin fəlsəfi, siyasi və etik düşüncələrinin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.