Perfeksionizm bir insanın öz işlərini və ya fəaliyyətlərini mükəmməl şəkildə yerinə yetirmək istəyinə və buna dair yüksək tələblər qoymasına verdiyi addımdır. Perfeksionist bir insan, ən kiçik səhvləri belə qəbul etməkdə çətinlik çəkir və daim mükəmməllik hədəfi ilə irəliləməyə çalışır. Bu, psixoloji baxımdan insanların özlərinə qarşı yüksək standartlar qoymalarına və bu standartlara çatmaq üçün böyük əzmlə çalışmaları ilə xarakterizə olunur.
Perfeksionizm, yalnız şəxsi həyatla məhdudlaşmır; iş həyatında, təhsildə və sosial əlaqələrdə də özünü göstərir. Mükəmməllik axtarışı, bir tərəfdən uğurların əldə edilməsinə kömək edə bilər, digər tərəfdən isə psixoloji gərginlik, narazılıq və məyusiyyətlə nəticələnə bilər.
Perfeksionizmin psixologiyada müxtəlif tərifləri və nəzəriyyələri vardır. Bəzi psixoloqlar, perfeksionizmi özünə qarşı yüksək tələblər qoymaq kimi xarakterizə edirlər. Digərləri isə, bunun əslində bir çağırış və narahatlıq olduğunu iddia edirlər.
Bir çox hallarda, perfeksionizm özünə inamsızlıq və aşağı öz dəyər hissi ilə əlaqələndirilir. Perfeksionistlər, mükəmməl olmağa çalışmaqla öz dəyərini və uğurunu təsdiqləməyə çalışırlar. Onlar, əgər bir işdə mükəmməl nəticə əldə etməsələr, uğursuz olduqlarını hiss edirlər.
Perfeksionizm, həm də mükəmməllik axtarışı ilə əlaqələndirilir. Bu, hər bir tapşırıq və fəaliyyətin ən yüksək səviyyədə yerinə yetirilməsini tələb edir. Perfeksionistlər çox vaxt “əgər hər şey mükəmməl deyilsə, deməli heç nə dəyərli deyil” düşüncəsini mənimsəyirlər. Bu, şəxsin həyatını çətinləşdirə və onu daim məyus edə bilər, çünki mükəmməllik sadəcə əlçatmazdır.
Perfeksionizm, əgər düzgün şəkildə idarə edilsə, müəyyən müsbət nəticələrə yol aça bilər:
Perfeksionistlər hər zaman ən yaxşı nəticəni əldə etməyə çalışırlar. Onlar, işlərində səhv etməmək və mükəmməl nəticələr əldə etmək üçün böyük səy göstərirlər. Bu, peşəkar həyatlarında onları çox vaxt uğurlu edir.
Perfeksionizm, insanlara yüksək hədəflər qoymağa və bu hədəflərə çatmağa təşviq edir. Yüksək standartlar qoymaq, insanları daha çox çalışmağa və daha yaxşı nəticələr əldə etməyə motivasiya edə bilər.
Perfeksionizm yalnız öz həyatınızdakı işləri mükəmməl etməklə məhdudlaşmır. Siz həm də ətrafınızdakı insanlara yüksək standartlar təyin edərək onların daha yaxşı işlər görməsinə və daha çox çalışmasına təşviq edə bilərsiniz.
Perfeksionizmin müsbət tərəflərinə baxmayaraq, bu düşüncə tərzinin çox ciddi mənfi nəticələri də ola bilər:
Perfeksionist insanlar mükəmməl nəticə əldə etmədikləri zaman özlərini çox narahat hiss edə bilərlər. Daim mükəmməl olmaq üçün göstərilən yüksək təzyiq, stressə, narahatlığa və psixoloji gərginliyə səbəb ola bilər.
Mükəmməl olmağa çalışarkən hər zaman uğursuzluq hissi yaranır. Perfeksionistlər, həyatlarını daim bir səhv və ya çatışmazlıq axtararaq keçirirlər. Bu, onları üzə bilər və hətta depressiya kimi psixoloji problemlərə yol aça bilər.
Perfeksionistlər çox vaxt işləri başlatmaqda çətinlik çəkirlər. Çünki, hər bir detaya diqqət yetirmək və mükəmməl nəticə əldə etmək üçün çox vaxt sərf edirlər. Bu, işin gecikməsinə və zamanın idarə edilməməsinə səbəb ola bilər.
Perfeksionistlər, ətrafındakı insanlara da çox yüksək tələblər qoyurlar. Bu, sosial əlaqələrdə gərginliyə səbəb ola bilər, çünki insanlar hər zaman mükəmməl olmağı qəbul etməzlər və bu, qarşılıqlı anlaşılmazlıqlara yol açar.
Perfeksionizmin mənfi təsirlərini azaldmaq və daha sağlam bir yanaşma əldə etmək üçün bəzi addımlar atıla bilər:
Hər şeyin mükəmməl olmaması normaldır. Həyatda səhvlər etmək və öyrənmək bir hissədir. Perfeksionizmə qarşı mübarizə aparmaq üçün ilk addım, səhvləri və çatışmazlıqları qəbul etməkdir.
Çox yüksək və əlçatmaz hədəflər müəyyən etməkdən çəkinin. Özünüzə daha reallığa uyğun və əldə edilə bilən məqsədlər qoyun. Bu, daha az stress və narahatlıq yaratmağa kömək edəcək.
Perfeksionizm çox zaman başqalarının nailiyyətləri ilə müqayisə etməklə əlaqələndirilir. Bu yanaşmadan çəkinmək və öz yolunuzu tapmaq vacibdir.
Yüksək tələblər, özünüzü çox yorğun hiss etməyə səbəb ola bilər. Buna görə də özünüzə vaxt ayırın, istirahət edin və psixoloji olaraq bərpa olun.
Perfeksionizm, həyatın hər sahəsində mükəmməlliyi axtaran bir düşüncə tərzidir. Bu yanaşma həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə yol aça bilər. Yüksək hədəflər müəyyən etmək və mükəmməl nəticələr əldə etmək istəyini stimullaşdıran perfeksionizm, eyni zamanda, stress, narahatlıq və sosial problemlərlə də əlaqələndirilir. Hər şeyin mükəmməl olması mümkün olmadığı üçün, balanslı və realistik hədəflər qoymaq, sağlam bir yanaşma ilə həyatı idarə etmək çox önəmlidir.
Perfeksionizm ilə mübarizə aparmaq və daha sağlam bir həyat tərzi qurmaq üçün düzgün addımlar atmaq vacibdir. Özünüzə qarşı anlayışlı və mərhəmətli olmaq, həm psixoloji sağlamlığınız, həm də ümumi həyat keyfiyyətiniz üçün faydalıdır.
99
