Osteoxondroz, sümük və kartilaj (sümük qığırdağı) toxumasının degenerasiyası və patologiyasını təsvir edən bir tibbi termindir.
Qlobal.net bildirir ki, bu vəziyyət, əsasən, birgə və ya vertebral disk bölgəsində baş verən degenerativ dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. Osteoxondroz, müxtəlif yaş qruplarında ortaya çıxa bilər, lakin ən çox gənc və orta yaşlı insanlarda, xüsusilə fiziki fəaliyyətlə məşğul olanlarda müşahidə edilir. Osteoxondrozun inkişafı bir neçə faktordan asılıdır, o cümlədən genetik meyil, həyat tərzi, mühit və travma. Bu məqalədə osteoxondrozun səbəbləri, simptomları, diaqnostikası, müalicəsi və profilaktikası haqqında ətraflı məlumat təqdim ediləcək.
Osteoxondrozun inkişafına səbəb olan bir neçə əsas amil vardır:
Ailəsində osteoxondroz olan şəxslərdə bu xəstəliyin inkişaf riski daha yüksəkdir. Genetik predispozisiya, sümük və qığırdaq toxumasının sağlamlığını təsir edən genlərin varlığına bağlıdır.
Həddindən artıq fiziki fəaliyyət, xüsusilə ağır yük qaldırma və uzun müddət oturaraq iş, osteoxondrozun inkişaf riskini artırır. Bədən üzvlərinin qeyri-bərabər yüklənməsi, qığırdaq toxumasında degenerativ dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Hormon səviyyələrinin pozulması, xüsusilə gənc yaşlarda osteoxondrozun inkişafına təsir göstərə bilər. Məsələn, hipofiz və tiroid hormonlarının qeyri-kafi istehsalı, sümük və qığırdaq toxumasının sağlamlığını pisləşdirir.
Qidalanma da osteoxondrozun inkişafında mühüm rol oynayır. Kalsium, vitamin D və digər mineralların çatışmazlığı, sümük və qığırdaq sağlamlığını zəiflədir.
Sümük və qığırdaq toxumalarına olan travmalar, osteoxondrozun inkişafına səbəb ola bilər. Xüsusilə idman zədələri və ağır yük qaldırma zamanı baş verən travmalar bu riski artırır.
Osteoxondrozun əlamətləri, xəstəliyin mərhələsinə və lokalizasiyasına görə dəyişir. Aşağıda osteoxondrozun başlıca simptomları təqdim olunur:
Osteoxondrozun ən əsas simptomlarından biri ağrılardır. Bu ağrılar, qığırdaq toxumasının degenerasiyası nəticəsində yaranır və adətən ağırlaşır. Ağrılar, fiziki fəaliyyət zamanı artır, istirahət zamanı isə azala bilər.
Xəstələr, osteoxondroz səbəbindən birgə və ya vertebral disk bölgəsində hərəkətliliyin azaldığını bildirirlər. Bu, gündəlik həyat fəaliyyətlərini yerinə yetirməkdə çətinliklər yaradır.
Osteoxondroz irəlilədikcə, sümüklərdə dəyişikliklər baş verə bilər. Xüsusilə, vertebra disklərinin arasındakı məsafənin azalması, kifoz və lordoz kimi postural dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Sıxılma hissi, osteoxondrozun inkişaf etdiyi bölgədə yaranan sinir sıxılması nəticəsində meydana gəlir. Bu, bədən üzvlərində uyuşma, yanma və narahatlığa səbəb ola bilər.
Xəstəliyin irəlilədiyi hallarda, sümük qırılmaları riski artar. Osteoxondroz, sümüklərin zəifləməsinə səbəb olduğu üçün qırılma halları daha tez-tez baş verir.
Osteoxondrozun diaqnozu, həkimin tibbi tarixi, fiziki müayinə və müxtəlif diaqnostik müayinə metodları vasitəsilə qoyulur:
Həkim, xəstənin tibbi tarixini öyrənir və osteoxondrozla bağlı şikayətləri dinləyir. Bu, diaqnoz prosesinin ilk addımıdır.
Fiziki müayinə zamanı həkim, xəstənin hərəkətliliyini, ağrı hissini və postural vəziyyətini qiymətləndirir. Bu müayinə, osteoxondrozun inkişafını təsdiqləməyə kömək edir.
Röntgen, MRT (Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası) və KT (Kompyuter Tomoqrafiyası) müayinələri, sümük və qığırdaq toxumasındakı degenerativ dəyişiklikləri aşkar etmək üçün istifadə olunur. Bu müayinələr, osteoxondrozun mərhələsini müəyyən etməyə kömək edir.
Osteoxondrozun müalicəsi, xəstəliyin mərhələsinə, simptomların şiddətinə və xəstənin fərdi xüsusiyyətlərinə bağlıdır. Müalicə aşağıdakı metodları əhatə edir:
Dərman müalicəsi, osteoxondrozun müalicəsində əsas rol oynayır. Aşağıdakı dərman qrupları istifadə olunur:
Fiziki terapiya, osteoxondrozun müalicəsində mühüm rol oynayır. Müxtəlif fiziki müalicə metodları, xəstənin ağrılarını azaltmağa, hərəkətliliyi artırmağa və güclənməyə kömək edir:
Müntəzəm fiziki aktivlik osteoxondrozun müalicəsinə müsbət təsir göstərir. İdman, bədənin elastikliyini artırır, əzələləri gücləndirir və birgə hərəkətliliyi artırır. Aşağıdakı idman növləri tövsiyə olunur:
Cərrahi müdaxilə, osteoxondrozun irəlilədiyi hallarda tətbiq olunur. Bu, diskin və ya sümüklərin çıxarılması, fiksasiya və ya yer dəyişdirilməsi kimi prosedurları əhatə edir. Cərrahi müdaxilə, digər müalicə metodlarından nəticə alınmadıqda həyata keçirilir.
Osteoxondrozun qarşısını almaq üçün aşağıdakı addımlar atılmalıdır:
Kalsium, vitamin D və digər minerallarla zəngin qidaların istehlakı artırılmalıdır. Bu, sümük sağlamlığını dəstəkləyir.
Müntəzəm idman və hərəkətlilik osteoxondrozun qarşısını almaq üçün vacibdir. Hər gün 30 dəqiqəlik aktivlik tövsiyə edilir.
Həddindən artıq stressdən qaçınmaq, siqaret çəkməmək və spirt istehlakını azaltmaq, osteoxondrozun qarşısını almaq üçün faydalıdır.
Həkimlə müntəzəm müayinə, osteoxondrozun erkən aşkarlanmasına və müalicənin zamanında başlanmasına kömək edir.
Osteoxondroz, sümük və qığırdaq toxumasının degenerativ dəyişiklikləri ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu vəziyyətin müalicəsi, fərdi yanaşma tələb edir və dərman müalicəsindən fiziki terapiyaya qədər bir çox metodu əhatə edir. Osteoxondrozun qarşısını almaq üçün sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma və müntəzəm fiziki aktivlik vacibdir. Bu səbəbdən, osteoxondrozdan əziyyət çəkənlər mütəxəssislə mütəmadi əlaqə saxlamağı unutmayın.
207
