Osteoporoz, sümük toxumasının zəifləməsi və nəticədə sümüklərin qırılma riskinin artması ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir.
Qlobal.net bildirir ki, bu vəziyyət, sümük mineral sıxlığının azalması və sümük strukturlarının dəyişməsi nəticəsində meydana gəlir. Osteoporoz, genetik, hormonal, dietetik və ətraf mühit faktorlarının təsiri altında inkişaf edir və yaşla birlikdə daha çox yayılır. Bu məqalədə osteoporozun səbəbləri, simptomları, müalicəsi və profilaktika yolları haqqında ətraflı məlumat təqdim ediləcək.
Osteoporozun inkişafında bir neçə əsas səbəb vardır:
Ailə tarixində osteoporoz olan şəxslərdə bu xəstəliyin inkişaf riski daha yüksəkdir. Genetik meyil, sümük sıxlığını və strukturunu təsir edən genlərin varlığına bağlıdır.
Qadınlarda menopauza girdikdən sonra estrogen hormonunun səviyyəsi düşdüyü üçün sümük itkisi artır. Həmçinin, kişilərdə testosteron səviyyəsinin azalması da osteoporoz riskini artırır.
Kalsium və vitamin D-nin qeyri-kafiliyi osteoporozun inkişafına səbəb ola bilər. Kalsium, sümük sağlamlığı üçün əhəmiyyətli bir mineral olduğu üçün onun kifayət qədər alınması vacibdir.
Fiziki fəaliyyətin azalması, sümük sağlamlığını pisləşdirir. Müntəzəm olaraq həyata keçirilən idman, sümük mineral sıxlığını artırır və osteoporoz riskini azaldır.
Rheumatoid artrit, tiroid xəstəlikləri və digər iltihabi xəstəliklər osteoporozun inkişafına səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərdə meydana gələn iltihab prosesləri sümük toxumasının itirilməsinə yol açır.
Osteoporoz, ilk mərhələlərdə simptomlar verməyə bilər, lakin xəstəlik irəlilədikcə aşağıdakı əlamətlər ortaya çıxa bilər:
Osteoporozun ən ciddi simptomlarından biri qırılma hallarıdır. Sümük sıxlığının azalması nəticəsində, sümüklər daha asan qırılır. Xüsusilə, omur, şüa və çanaq sümükləri qırılma riskinin yüksək olduğu bölgələrdir.
Osteoporoz, omur sümüklərinin zədələnməsi ilə əlaqədar boyun hündürlüyünün azalmasına səbəb ola bilər. Bu, bədənin görünüşündə dəyişikliklərə yol açır.
Omur sümüklərində meydana gələn qırılmalar, ağır ağrılara səbəb ola bilər. Xüsusilə arxa ağrıları osteoporozun inkişafını göstərə bilər.
Osteoporozdan əziyyət çəkən insanlar, gündəlik fəaliyyətlərini yerinə yetirməkdə çətinlik çəkə bilərlər. Sümük qırılmaları, hərəkətliliyi azaldır və gündəlik həyatı çətinləşdirir.
Osteoporoz müalicəsi, xəstəliyin mərhələsinə və fərdi ehtiyaclara bağlı olaraq dəyişir. Müalicə aşağıdakı metodları əhatə edir:
Osteoporozun müalicəsində istifadə olunan dərmanlar sümük sıxlığını artırmağa və sümük itkisini azaltmağa yönəlib. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
Diyet, osteoporozun müalicəsində əhəmiyyətli rol oynayır. Kalsium və vitamin D ilə zəngin qidaların istehlakı artırılmalıdır. Kalsium mənbələri arasında süd, qatıq, pendir, qoz, badam və yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər yer alır. Vitamin D isə günəş işığı, yumurta sarısı və balıqda tapıla bilər.
Müntəzəm idman, osteoporozun müalicəsində vacibdir. Yürüyüş, qaçış, ağırlıq qaldırma kimi fiziki fəaliyyətlər sümük sıxlığını artırır və sümük sağlamlığını qoruyur. Bununla yanaşı, balans və koordinasiya məşqləri düşmə riskini azaldır.
Osteoporozdan əziyyət çəkən insanlar, müalicə prosesində qeyri-tibbi metodlardan da istifadə edə bilərlər. Bunlara meditasiya, yoga və masaj daxildir. Bu metodlar stressi azaltmağa və ümumi sağlamlığı artırmağa kömək edir.
Osteoporozun qarşısını almaq üçün aşağıdakı addımlar atıla bilər:
Osteoporoz, dünya üzrə geniş yayılmış bir xəstəlikdir və sümük sağlamlığını ciddi şəkildə təhdid edir. Bu xəstəliyin qarşısını almaq və müalicə etmək üçün erkən diaqnoz, düzgün qida, fiziki aktivlik və mütəmadi həkim müayinələri vacibdir. Osteoporozdan əziyyət çəkən insanlar üçün müalicə yolları mövcuddur, lakin profilaktik tədbirlər görmək, xəstəliyin inkişafını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər
179
