Sink çatışmazlığı orqanizmin kifayət qədər sink mineralı qəbul etməməsi və ya mənimsəməməsi nəticəsində yaranır. 

Qlobal.net xəbər verir ki, sink bir çox həyati funksiyalar üçün vacibdir, o cümlədən immun sisteminin gücləndirilməsi, hüceyrə bölünməsi, yara sağalması və zülal sintezi. Bu mineralın çatışmazlığı bir sıra sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Sink çatışmazlığının səbəbləri

1. Qidalanmada sinkin azlığı: Balanssız pəhriz, xüsusilə sink baxımından kasıb qidalarla qidalanma sink çatışmazlığına səbəb ola bilər.

2. Bağırsaq xəstəlikləri: Kron xəstəliyi, çölyak xəstəliyi və ya digər həzm pozğunluqları sinkin mənimsənilməsini azalda bilər.

3. Vegetarian və ya vegan pəhriz: Bitki mənşəli qidalarda olan sink, heyvan mənşəli qidalardakı sinkə nisbətən daha az udulur. Məsələn, paxlalılar və taxıllarda olan fitatlar sinkin mənimsənməsini azaldır.

4. Artan sink tələbatı: Hamiləlik, laktasiya (südvermə), uşaqların böyüməsi dövründə orqanizmin sinkə olan tələbatı artır. Bu halda çatışmazlıq riski də yüksəlir.

5. Spirtli içkilərin həddən artıq istifadəsi: Alkoqol sinkin udulmasını zəiflədir və orqanizmdə onun daha çox atılmasına səbəb olur.

6. Xroniki xəstəliklər və infeksiyalar: Xroniki infeksiyalar və iltihablar orqanizmin sink ehtiyacını artıra və ehtiyatlarının tükənməsinə səbəb ola bilər.

Sink çatışmazlığının simptomları

Sink çatışmazlığının əlamətləri müxtəlif ola bilər və vəziyyətin şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Əsas simptomlar bunlardır:

1. Zəif immun sistemi: Sink çatışmazlığı orqanizmin infeksiyalara qarşı müqavimətini zəiflədir, tez-tez xəstələnmə və yara sağalmasının ləngiməsinə səbəb olur.

2. Yavaş yara sağalması: Yara və kəsiklərin daha yavaş sağalması sink çatışmazlığı ilə əlaqəlidir, çünki sink hüceyrə yenilənməsi və sağalma proseslərində mühüm rol oynayır.

3. Dəri problemləri: Akne, dəri qızartıları, quru və kəpəkli dəri sink çatışmazlığının göstəricisi ola bilər.

4. Tüklərin tökülməsi: Sink çatışmazlığı saçın böyüməsini ləngidə və hətta saç tökülməsinə səbəb ola bilər.

5. İştahsızlıq: Sink çatışmazlığı iştahanın azalmasına və bəzən kilo itkisinə gətirib çıxarır.

6. Böyümənin ləngiməsi (uşaqlarda): Uşaqlarda sink çatışmazlığı normal böyüməni və inkişafı ləngidə bilər.

7. Dad və qoxu hissinin zəifləməsi: Sink dad reseptorlarının fəaliyyətində mühüm rol oynayır. Çatışmazlıq dad və qoxu hisslərinin itirilməsi ilə nəticələnə bilər.

8. Reproduktiv problemlər: Kişilərdə sink çatışmazlığı sperm keyfiyyətinin azalmasına və cinsi funksiya problemlərinə səbəb ola bilər.

9. Koqnitiv pozulmalar: Diqqət toplama problemləri, yaddaş zəifliyi və ya koqnitiv funksiyaların azalması da sink çatışmazlığının nəticəsi ola bilər.

Sink çatışmazlığının müalicəsi

1. Sinklə zəngin qidaların qəbulu: Sink çatışmazlığı ilə mübarizə aparmaq üçün sink tərkibli qidaların istehlakı artırılmalıdır. Bu qidalar aşağıdakılardır:

   • Qırmızı ət (mal əti, qoyun əti)
   • Dəniz məhsulları (xüsusilə istiridye, karides)
   • Quş əti
   • Paxlalılar (noxud, mərci)
   • Toxumlar (balqabaq toxumu, küncüt)
   • Qoz-fındıq (badam, fındıq)
   • Tam taxıllar (qarabaşaq, yulaf)
   • Süd və süd məhsulları
   • Yumurta

2. Sink əlavələri: Sink çatışmazlığı ciddi olduqda, həkim sink əlavələri təyin edə bilər. Sink tabletləri və ya şərbət şəklində qəbul edilə bilər, lakin həkim məsləhəti olmadan yüksək dozalarda qəbul edilməsi tövsiyə edilmir, çünki artıq sink də zərərli ola bilər.

3. Pəhrizdə balans yaratmaq: Sinkin udulmasına mane olan qidalarla (məsələn, fitatlarla zəngin qidalar) birgə qəbuldan çəkinmək lazımdır. Məsələn, paxlalı bitkilərin və tam taxılların fitat tərkibini azaltmaq üçün onları əvvəlcədən islatmaq faydalı ola bilər.

4. Multivitaminlər və minerallar: Xüsusilə hamilə qadınlar və uşaqlar üçün multivitamin və mineral əlavələrindən istifadə sink çatışmazlığının qarşısını almağa kömək edə bilər.

Sink çatışmazlığının qarşısını almaq üçün tövsiyələr

• Balanslı pəhriz və müxtəlif qidaların qəbul edilməsi orqanizmin sink tələbatını ödəməyə kömək edir.
• Çox alkoqol istehlakından çəkinmək vacibdir, çünki alkoqol sinkin orqanizmdən daha sürətlə atılmasına səbəb olur.
• Həkim məsləhəti ilə sink əlavələrindən istifadə etmək çatışmazlıq hallarında faydalı ola bilər.

Sink orqanizmin müxtəlif sistemlərinin düzgün işləməsi üçün vacib olduğundan, sink çatışmazlığına ciddi yanaşmaq və düzgün qidalanma ilə onun qarşısını almaq çox əhəmiyyətlidir.