Novruz süfrəsi necə olmalıdır?

Novruz bayramı təkcə yeni ilin başlanğıcı deyil, həm də bolluq, bərəkət və birlik rəmzidir. Bu bayramda süfrənin xüsusi əhəmiyyəti var. Azərbaycan xalqı Novruz süfrəsini diqqətlə hazırlayır, ona müxtəlif simvolik və ləzzətli təamlar qoyur. Hər bir yeməyin və elementin öz mənası var. Bəs Novruz süfrəsi necə qurulmalıdır? Gəlin, ənənələrə uyğun olaraq süfrənin bəzədilməsinə və bayram yeməklərinə nəzər salaq.

Novruz Süfrəsinin Əsas Simvolları

Novruz süfrəsi təkcə yeməklərdən ibarət deyil. Burada xüsusi mənalar daşıyan elementlər mütləq olmalıdır:

1. Səməni – Həyat və Bərəkət Simvolu

Səməni, Novruz bayramının əsas simvollarından biridir. Buğda cücərdilərək süfrəyə qoyulur və yaşıl rəmzi ilə baharın gəlişini, təbiətin oyanmasını təcəssüm etdirir. Həmçinin, bərəkət və firavanlıq simvolu kimi süfrənin mərkəzində olur.

2. Yeddi S (Yeddi Sin) Ənənəsi

Azərbaycan xalqı süfrəyə “S” hərfi ilə başlayan yeddi məhsul qoymağa üstünlük verir. Bunlar:

• Səməni – həyat və bolluq
• Süd – saflıq və təmizlik
• Sarımsaq – sağlamlıq və qorunma
• Sumax – həyatın müxtəlif dadlarını simvolizə edir
• Sirkə – pis enerjiləri uzaqlaşdırır
• Şam – işıq və aydınlıq rəmzidir
• Şəkərbura – şirinlik və xoşbəxtlik rəmzi

3. Tonqal və Şam – İşıq və Qoruma

Süfrəyə yandırılmış şamlar qoyulur. Onlar tonqalın kiçik simvolu sayılır və ailəyə nur, istilik və xoşbəxtlik gətirdiyinə inanılır.

4. Boyanmış Yumurtalar – Yeni Həyatın Rəmzi

Rəngli yumurtalar Novruz süfrəsinin ayrılmaz hissəsidir. Onlar yeni həyatın başlanğıcını, ailədə bərabərliyi və birliyi simvolizə edir. Yumurtalar adətən qırmızı, yaşıl, sarı və mavi rənglərdə boyanır. Yumurtaların döyüşdürülməsi isə ənənəvi Novruz oyunlarından biridir.

Novruz Süfrəsinin Əsas Yeməkləri

1. Şirniyyatlar – Bayramın Şirin Dadı

Novruz bayramında süfrəyə mütləq şirniyyatlar qoyulmalıdır. Ənənəyə görə, süfrədə dörd əsas şirniyyat olmalıdır:

• Şəkərbura – Hil və qoz ilə doldurulmuş, aypara formasında şirniyyatdır. Bolluq və bərəkəti simvolizə edir.
• Paxlava – Şirin qat-qat xəmir yeməyidir. Paxlavanın romboşəkilli forması dörd ünsürü – su, od, hava və torpağı təmsil edir.
• Qoğal – İstiotlu, darçınlı və ya sadə bişirilən kökədir. Günəş simvolu hesab edilir.
• Badambura – Şəkərbura və paxlavaya bənzər, lakin badamlı və az şəkərli şirniyyatdır.

2. Plov – Bayram Süfrəsinin Tacı

Plov Azərbaycanın milli yeməklərindən biridir və Novruz süfrəsinin şahı sayılır. Müxtəlif növləri var:

• Şüyüdlü və şabalıdlı plov
• Şirin plov (meyvəli)
• Toyuqlu plov
• Düşbərə və ya dolma ilə birlikdə servis edilən plov

3. Kükü – Baharın Yaşıllığını Simvolizə Edən Yemək

Göyərtili kükü Novruz süfrəsində xüsusi yer tutur. O, baharın ilk yaşıl bitkilərindən hazırlanır və yenilənmə rəmzi sayılır. Küküyə keşniş, şüyüd, ispanaq və digər göyərtilər əlavə edilir.

4. Balıq və Ət Yeməkləri

Bəzi ailələr Novruzda süfrəyə balıq və quzu əti yeməkləri də qoyurlar. Balıq suyu, məhsuldarlığı və axıcılığı təmsil edir, ət isə qonaqpərvərliyin rəmzidir.

5. Meyvə və Quru Yemişlər

Novruz süfrəsində meyvə və quru yemişlər də xüsusi yer tutur. Adətən, xurma, qoz, fındıq, badam, kişmiş və digər quru meyvələr təqdim edilir.

Novruz Süfrəsində Etik Qaydalar və Ənənələr

Novruz süfrəsi sadəcə yemək süfrəsi deyil, həm də ailənin və qonaqların bir araya gəldiyi müqəddəs məkan hesab olunur. Bu zaman aşağıdakı qaydalara diqqət yetirilir:

• Süfrənin bərəkətli olması üçün yaşlılar və evin böyükləri ilk olaraq oturmalıdır.
• Qonaqlara xüsusi diqqət göstərilir və evin böyüyü onları qarşılayıb yola salır.
• Süfrədə ailənin bütün üzvləri iştirak etməlidir, çünki bu, birlik və həmrəylik rəmzidir.
• Süfrədən qalxmazdan əvvəl birlikdə dua edilir və xeyir-dualar oxunur.

Novruz süfrəsi yalnız yeməklərlə zənginləşdirilmiş bir masa deyil, həm də dərin məna və ənənələrlə dolu bir mədəniyyətin göstəricisidir. Səməni, şirniyyatlar, plov və digər təamlar bayramın bərəkət və sevinc gətirdiyinə inanılan ənənələrin bir hissəsidir.

Bu gözəl bayramda süfrənizin bərəkətli, ailənizin sağlam və xoşbəxt olması diləyi ilə Novruz Bayramınız Mübarək!