Miqren – başın bir və ya hər iki tərəfində meydana gələn, kəskin, adətən pulsasiya edən və uzunmüddətli baş ağrısı epizodları ilə xarakterizə olunan nevroloji bir xəstəlikdir. 

Qlobal.net xəbər verir ki, miqrenin səbəbi tam dəqiq bilinməsə də, beyindəki kimyəvi maddələrin və qan damarlarının funksiyalarında yaranan dəyişikliklərdən qaynaqlandığı düşünülür. Miqren tutmaları işıq, səs və ya həssaslıq kimi xarici təsirlərlə pisləşə bilər.

Miqrenin əlamətləri

Miqren tutmaları fərqli mərhələlərdən ibarət ola bilər və hər mərhələ fərqli simptomlarla özünü göstərir:

1. Prodrom mərhələsi (ön əlamətlər): Miqren başlamazdan bir neçə saat və ya gün əvvəl aşağıdakı əlamətlər hiss edilə bilər:

   • Əhval dəyişikliyi, depressiya və ya həyəcan
   • Yuxusuzluq və ya həddən artıq yuxululuq
   • Əzələlərdə sərtlik (xüsusən boyun əzələlərində)
   • Susuzluq və ya çox yuxululuq
   • İştahsızlıq və ya iştahanın artması

2. Aura mərhələsi (bəzi hallarda): Miqren tutmalarından əvvəl və ya dövründə bəzən aura adlanan mərhələ meydana gəlir. Bu mərhələdə beyindəki sinir fəaliyyəti pozulmasına görə aşağıdakı simptomlar yaranır:

   • Görmə pozuntuları (parlaq işıqlar, nöqtələr və ya ziqzaq xətləri görmək)
   • Əl və ya ayaqlarda uyuşma, sancma hissi
   • Nitq pozuntuları
   • Səslərə və ya işığa həssaslıq

3. Baş ağrısı mərhələsi: Miqrenin ən xarakterik əlaməti başın bir tərəfində və ya hər iki tərəfində hiss olunan güclü, pulsasiya edən ağrıdır. Bu ağrı aşağıdakı əlamətlərlə müşayiət edilə bilər:

   • Ürək bulanması və qusma
   • İşığa, səsə, iyə həddindən artıq həssaslıq
   • Fəaliyyət zamanı ağrının artması
   • Güclü fiziki yorğunluq

4. Postdrom mərhələsi (bərpa dövrü): Ağrı azaldıqdan sonra miqren tutmasının yaratdığı yorğunluq və zəiflik hissi bir neçə saatdan bir neçə günə qədər davam edə bilər. Bu dövrdə insanlar özlərini həddən artıq yorğun, diqqətsiz və qarışıq hiss edə bilərlər.

Miqrenin səbəbləri

Miqrenin dəqiq səbəbi məlum deyil, lakin bəzi amillər miqren tutmalarını tətikləyə bilər. Bu amillər arasında:

• Stress və emosional gərginlik
• Hormonal dəyişikliklər (xüsusilə qadınlarda menstrual dövr zamanı)
• Qida və içki (məsələn, şokolad, pendir, qırmızı şərab, kofein)
• Yuxusuzluq və ya yuxu rejiminin pozulması
• Ətraf mühit amilləri (parlaq işıq, yüksək səs, iylər)
• Dərmanlar və ya hormonal dəyişikliklərə səbəb olan dərman vasitələri

Miqrenin müalicəsi

Miqrenin tam müalicəsi yoxdur, amma tutmaların qarşısını almaq və simptomları yüngülləşdirmək üçün bir sıra müalicə üsulları mövcuddur:

1. Ağrıkəsici dərmanlar:

   • İbuprofen, asetaminofen kimi reseptsiz ağrıkəsicilər miqren ağrısını azaltmağa kömək edə bilər.
   • Daha güclü dərmanlar (triptanlar, ergotaminlər) həkim resepti ilə qəbul edilə bilər və miqren tutmalarını dayandırmağa kömək edir.

2. Profilaktik dərmanlar:

   • Bəzi dərmanlar (beta-blokerlər, antidepresanlar, epilepsiya dərmanları) miqren tutmalarının qarşısını almaq üçün uzunmüddətli istifadədə təsirli ola bilər.

3. Həyat tərzi dəyişiklikləri:

   • Yuxu rejimini qorumaq, stressi idarə etmək və balanslı qidalanmaq miqren tutmalarının tezliyini azalda bilər.
   • Tetikleyici amilləri müəyyənləşdirmək və onlardan qaçmaq da vacibdir.

4. Alternativ müalicələr:

   • Meditasiya, akupunktur, biofeedback kimi metodlar bəzi insanlar üçün miqren tutmalarının tezliyini və şiddətini azaltmağa kömək edə bilər.

Miqren xəstəliyi fərdi bir təcrübədir və hər bir insanda tutmaların tezliyi və şiddəti fərqli ola bilər. Ona görə də, effektiv müalicə və profilaktik tədbirləri həkimlə birgə seçmək məsləhətdir.