Meymun çiçəyi xəstəliyi nədir və hansı əlamətləri var?
Meymun çiçəyi xəstəliyi (Monkeypox) Poxviridae ailəsinə aid olan bir virusun səbəb olduğu nadir infeksion xəstəlikdir.
Qlobal.net xəbər verir ki, bu xəstəlik ilk dəfə 1958-ci ildə laboratoriyada saxlanılan meymunlarda aşkar edildiyi üçün bu adla adlandırılıb, amma əslində gəmiricilər də bu virusu daşıya bilirlər.
Əlamətləri
Meymun çiçəyi xəstəliyinin simptomları suçiçəyi və ya kiçik çiçək xəstəliyinə bənzəyir. Simptomlar adətən virusla təmasdan 7-14 gün sonra baş verir və aşağıdakıları əhatə edir:
- Hərarət: Yüksək qızdırma.
- Baş ağrısı.
- Əzələ ağrıları.
- Lənf düyünlərinin şişməsi.
- Yorğunluq.
- Dəri üzərində səpgilər: Əvvəl qırmızı ləkələr şəklində başlayır, sonra bu ləkələr qabarır və içində maye toplanır. Səpgilər adətən üzdə, əllərdə, ayaqlarda və bədənin digər hissələrində meydana gəlir.
Meymunçiçəyi virusu insanlara və heyvanlara müxtəlif yollarla yayılır.
Yayılma yolları aşağıdakılardır:
1. Heyvandan insana yoluxma
- Birbaşa təmas: Virus yoluxmuş heyvanların (adətən gəmiricilər, primatlar) qanı, bədən mayeləri, ya da dəri lezyonları ilə birbaşa təmas nəticəsində insanlara keçə bilər.
- Ət və ya heyvan məhsullarının istehlakı: Yoluxmuş heyvanların kifayət qədər bişirilməmiş ətinin və ya digər heyvan məhsullarının istehlakı ilə virus ötürülə bilər.
- Qoxu hissi vasitəsilə: Yoluxmuş heyvanların bədən hissələrinə və ya ifrazatlarına toxunan əllər ağız, burun və gözlərə toxunduqda virus bədənə daxil ola bilər.
2. İnsandan insana yoluxma
- Tənəffüs damcıları: Xəstənin öskürməsi və ya asqırması zamanı çıxan damcılar vasitəsilə virus bir insandan digərinə keçə bilər. Bu cür yoluxma adətən yaxın təmas zamanı baş verir.
- Birbaşa dəri təması: Virus yoluxmuş şəxsin səpgiləri və ya dəri lezyonları ilə təmas nəticəsində yayılır.
- Bədən mayeləri ilə təmas: Yoluxmuş şəxslərin qanı, tüpürü, sidik və ya digər bədən mayeləri ilə təmas virusun yayılmasına səbəb ola bilər.
- İnfeksiyalı materiallarla təmas: Yoluxmuş şəxsin geyimləri, yataq dəstləri və ya digər şəxsi əşyaları ilə təmas virusun yayılmasına gətirib çıxara bilər.
3. Ana-bətnində və doğuş zamanı keçmə
- Ana bətnində: Hamilə qadından dölə keçmə ehtimalı var.
- Doğuş zamanı: Virus doğum zamanı yoluxmuş anadan körpəyə keçə bilər.
Meymunçiçəyi virusunun yayılmasını azaltmaq üçün gigiyena qaydalarına riayət etmək, yoluxmuş şəxslərdən və heyvanlardan uzaq durmaq və təsdiq olunmuş peyvəndlərdən istifadə etmək vacibdir.
Müalicəsi
Meymun çiçəyi xəstəliyinin spesifik müalicəsi yoxdur, lakin simptomları yüngülləşdirmək üçün dəstək müalicələri istifadə edilir. Aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:
- Ağrıkəsicilər və antipiretiklər: Hərarəti azaltmaq və ağrıları yüngülləşdirmək üçün.
- Dəriyə qulluq: Dəri səpgilərinin infeksiya olmaması üçün antiseptiklərdən istifadə.
- Maye balansını qorumaq: Dehidrasiya olmaması üçün çoxlu maye qəbul etmək.
Xəstəliyə qarşı peyvəndlər mövcuddur, lakin onların istifadəsi məhduddur və daha çox risk altındakı şəxslərə tövsiyə olunur. Bəzi hallarda antiviral dərmanlar da istifadə edilə bilər.
Meymun çiçəyi xəstəliyi insanlardan insana hava-damcı yolu ilə, yoluxmuş şəxslərin dərisi ilə təmas yolu ilə, həmçinin heyvanlardan insanlara təmas yolu ilə keçə bilər. Xəstəliklə bağlı şübhə yarandığı halda, dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
Qlobal.net
347
