İnsultun əlamətləri bunlardır

İnsult, beyin qan dövranının pozulması nəticəsində yaranan ciddi bir sağlamlıq problemidir.

Qlobal.net bildirir ki, beynin müəyyən bir hissəsinə qan axını dayanarsa və ya azalarsa, bu, həmin ərazinin oksigen və qida maddələri ilə təchizatının kəsilməsinə səbəb olur. Nəticədə, beyin hüceyrələri sürətlə zərər görməyə başlayır. İnsultun vaxtında tanınması və dərhal müdaxilə çox vacibdir, çünki erkən müdaxilə xəstənin həyatını xilas edə və uzunmüddətli fəsadların qarşısını ala bilər.

Aşağıda insultun ən önəmli əlamətlərini və onların təzahürlərini nəzərdən keçirəcəyik.

1. Üz Asimmetriyası

İnsult zamanı üzün bir tərəfi adətən zəifləyir və ya asimmetrik olur. Bu, gülümsəmə cəhdində daha çox diqqət çəkir; məsələn, xəstənin bir yanağı aşağıya sallana və ya dodaqlar bir tərəfə əyilə bilər. Üz asimmetriyası insultun ən geniş yayılmış ilkin əlamətlərindən biridir və dərhal diqqət edilməlidir.

2. Qol və Ayaq Zəifliyi

İnsult zamanı bədənin bir tərəfində olan əzələlərdə qəfil zəiflik və ya hissiyyat itkisi yarana bilər. Bu, adətən qolu və ya ayağı təsir edir. Məsələn, xəstə əllərini qaldırmaq istədikdə bir əli digərinə nisbətən aşağıda qalırsa və ya tam olaraq qaldıra bilmirsə, bu insult əlaməti ola bilər.

3. Nitq Pozuntuları

İnsult keçirən şəxsdə tez-tez nitq problemləri müşahidə olunur. Bu, sözləri düzgün ifadə edə bilməmək, nitqin aydın olmaması və ya ümumiyyətlə danışa bilməmək kimi təzahür edə bilər. Xəstə bəzən nə demək istədiyini anlayır, lakin sözləri ifadə etməkdə çətinlik çəkir. Nitqdə baş verən qəfil pozuntular insult əlaməti kimi qiymətləndirilməlidir.

4. Görmə Problemləri

İnsult zamanı bəzən bir və ya hər iki gözdə görmə zəifliyi baş verə bilər. Xəstə ətrafını dumanlı görür, görmə sahəsində qaranlıq və ya bulanıq nöqtələr əmələ gələ bilər. Görmə problemləri adətən qəfildən baş verdiyi üçün fərq edilməsi daha asandır.

5. Baş Gicəllənməsi və Tarazlıq Problemləri

İnsult zamanı beyin qan dövranı pozulduğuna görə xəstədə qəfil baş gicəllənməsi, tarazlığını saxlamaq çətinliyi və ya koordinasiya itkisi baş verə bilər. Xəstə hərəkət etməkdə və ya ayaq üstə dayanmaqda çətinlik çəkə bilər. Bu cür vəziyyətlər, xüsusilə tarazlıqda qəfil dəyişikliklər insultun əlaməti ola bilər.

6. Baş Ağrısı

İnsultun bəzi hallarında xəstədə şiddətli və qəfil baş ağrısı ola bilər. Bu baş ağrısı, adətən, adi baş ağrılarından fərqlidir və gözlənilmədən kəskin şəkildə başlayır. Xüsusilə beyin qanaması ilə əlaqəli insultlarda bu ağrı daha çox müşahidə olunur və çox vaxt ürəkbulanma, qusma kimi simptomlarla müşayiət edilə bilər.

7. Şüur Pozuntuları

İnsult keçirməkdə olan şəxsdə qəfil şüur pozuntusu yarana bilər. Bu, xəstənin ətrafında baş verən hadisələrə cavab verməməsi, qarışıqlıq və yuxululuq kimi hallarla özünü göstərə bilər. Ağır hallarda isə şüurun tam itkisi müşahidə oluna bilər. Bu əlamətlərin hər biri insultun ciddi əlaməti olaraq qiymətləndirilməlidir.

İnsult Əlamətlərinin Tanınması Üçün FAST Testi

İnsult əlamətlərini tanımaq üçün geniş istifadə olunan "FAST" testi aşağıdakı qaydaları əhatə edir:

• Face (Üz) – Üzü gülümsətməyə çalışın. Əgər üzün bir tərəfi aşağıya sallanırsa, bu, insult əlaməti ola bilər.
• Arms (Qollar) – Hər iki qolu qaldırmağa çalışın. Əgər bir qol zəif qalırsa və ya aşağı düşürsə, bu, insultdan şübhələnmək üçün səbəbdir.
• Speech (Nitq) – Xəstəyə sadə bir cümlə söylətməyə çalışın. Əgər nitq qarışıqlıdırsa və ya heç danışa bilmirsə, bu əlamətlərə diqqət etmək lazımdır.
• Time (Vaxt) – Əlamətlər müşahidə edildiyi təqdirdə dərhal təcili tibbi yardım çağırılmalıdır.

FAST testi insultun ilkin əlamətlərini dərhal tanımaq və vaxtında müdaxilə üçün təsirli üsuldur.

İnsult ciddi və həyati təhlükə yaradan bir vəziyyətdir. Onun əlamətlərinin vaxtında tanınması və dərhal tibbi yardım göstərilməsi xəstənin həyatını xilas edə və fəsadları azalda bilər. İnsultun ən geniş yayılmış əlamətləri üz asimmetriyası, qol zəifliyi, nitq pozuntuları, görmə problemləri, baş gicəllənməsi və şüur pozuntularıdır. Bu əlamətlərin müşahidə edilməsi halında dərhal təcili tibbi yardıma müraciət etmək lazımdır.