İnfarkt: əlamətləri nədir və ilk tibbi yadım necə göstərilməlidir?

İnfarkt, ürək əzələsinə qan axınının kəsilməsi nəticəsində yaranan ciddi bir xəstəlikdir və əsasən ürəyi qidalandıran koronar arteriyaların tutulması ilə bağlı olur. 

Qlobal.net xəbər verir ki, bu, ürək əzələsinin müəyyən hissəsinə kifayət qədər oksigen çatmamasına səbəb olur və vaxtında müalicə edilmədikdə həmin əzələ toxuması zədələnir və ya ölür.

İnfarktın əlamətləri

İnfarktın əlamətləri müxtəlif olsa da, ən çox rast gəlinən əlamətlər aşağıdakılardır:

1. Sinə ağrısı və ya təzyiq hissi - Sinənin mərkəzində başlayan və bəzən qola, çiyinə, boğaza və ya çənəyə yayılan güclü ağrı və ya sıxılma hissi. Ağrı kəskin və ya ağırlıq verən bir hiss kimi ola bilər.

2. Nəfəs darlığı - Çox vaxt sinə ağrısı ilə birlikdə olur, lakin bəzən tək başına da müşahidə edilə bilər.

3. Tərləmə - İnfarkt zamanı soyuq tərləmə, xüsusilə alnın və əllərin tərləməsi adi bir əlamətdir.

4. Başgicəllənmə və zəiflik - Xüsusilə qəfil olaraq baş verən və huşunu itirmə təhlükəsi yaradan zəiflik və başgicəllənmə hissi.

5. Ürəkbulanma və qusma - Bəzi hallarda infarkt zamanı mədə bulantısı və qusma da baş verə bilər.

6. Narahatlıq və qorxu hissi (anqsiyete) - Qeyri-adi bir qorxu hissi və ya "ürək tutması" hissi yarana bilər.

İnfarkt simptomları qadınlarda və kişilərdə fərqli ola bilər. Kişilərdə sinə ağrısı ən önəmli əlamət hesab olunsa da, qadınlarda təkcə sinə ağrısı deyil, həmçinin güclü yorğunluq, nəfəs darlığı və ürəkbulanma kimi simptomlar da daha çox rast gəlinir.

İnfarkt zamanı ilk yardım çox vacibdir, çünki vaxtında və düzgün tədbirlər həyat qurtara bilər. İnfarkt zamanı ürək əzələsinə kifayət qədər qan və oksigen çatmır, bu da toxuma zədələnməsinə və ya ölümlə nəticələnə bilər. Bu vəziyyətdə dərhal tibbi yardım çağırmaq və xəstənin vəziyyətini stabilləşdirmək həyati əhəmiyyət daşıyır.

İnfarkt zamanı ilk tibbi yardım addımları

1. Dərhal təcili tibbi yardım çağırın - İnfarkt şübhəsi yaranarsa, vaxt itirmədən təcili yardım çağırılmalıdır. Hər dəqiqə vacibdir, çünki erkən müdaxilə həyat qurtara bilər.

2. Xəstəni sakitləşdirin və hərəkətini minimuma endirin - Xəstəni rahat bir yerə otuzdurun və ya uzadın. Narahat və ya hərəkətli olmaq ürəyin işini daha da çətinləşdirə bilər, buna görə xəstəni sakitləşdirmək vacibdir.

3. Nitroqliserin və ya aspirin verin (lazım gəldikdə):

   • Əgər xəstə həkim tərəfindən təyin olunmuş nitroqliserin qəbul edirsə, dil altına bir nitroqliserin tableti qoyun. Bu, qan damarlarını genişləndirərək ürəyə daha çox qan axmasını təmin edə bilər.
   • Aspirin: Əgər xəstənin aspirinə qarşı allergiyası yoxdursa və mədəsində problem yoxdursa, 300 mg aspirin çeynəməsini təmin edin. Aspirin qan laxtalanmasını gecikdirir və qan axınını artırmağa kömək edə bilər.

4. Xəstənin rahat nəfəs almasını təmin edin - Sıxıcı geyim varsa, yaxasını açın və ya kəmərini boşaldın. Bu, nəfəs almasını asanlaşdırmağa kömək edəcək.

5. Nəbzini və nəfəsini izləyin - Xəstənin nəbzini və nəfəsini mütəmadi olaraq yoxlayın. Nəbz zəifləyirsə və ya xəstə huşunu itirirsə, daha ciddi tədbirlər tələb oluna bilər.

6. Huşunu itirərsə və nəfəs almırsa, ürək masajına başlayın:

   • Xəstə huşunu itiribsə və normal nəfəs almırsa, dərhal ürək-ağciyər reanimasiyası (ÜAR) tətbiq edin.
   • Əllərinizi sinənin ortasına qoyaraq sürətli və dərin basqılarla təzyiq tətbiq edin (təxminən dəqiqədə 100-120 dəfə). Hər basqıda sinənin təxminən 5-6 sm içəri basılmasına çalışın.
   • Bu zaman təcili yardımın gəlməsini gözləyin və ya vəziyyəti ətrafdakı insanlara bildirin.

7. Sakit olun və xəstəyə dəstək olun - İnfarkt keçirən şəxs qorxu və panika keçirə bilər. Sakit və nəzakətli bir tonda ona dəstək olmaq vacibdir. Bu, xəstənin psixoloji vəziyyətini yaxşılaşdıraraq infarktın təsirini azalda bilər.

İnfarkt zamanı vaxtında ilk tibbi yardım göstərmək, ürək zədələnməsinin qarşısını almağa və xəstənin vəziyyətini stabilləşdirməyə kömək edir. İlk yardım tədbirlərindən sonra tibbi personalın gəlib xəstəni xəstəxanaya aparması və ixtisaslı müalicə alması vacibdir.