Yüksək qan təzyiqi (hipertoniya) qanın damar divarlarına həddindən artıq təzyiq göstərməsi nəticəsində yaranan bir xəstəlikdir. 

Qlobal.net xəbər verir ki, bu vəziyyət ürək-damar xəstəlikləri, infarkt və insult riskini artırır.

Yüksək qan təzyiqinin səbəbləri:

1. İrsi faktorlar: Ailə üzvlərində hipertoniya varsa, bu, xəstəliyin inkişaf riskini artıra bilər.
2. Yaş: Yaş artdıqca damarlar sərtləşir və qan təzyiqi yüksəlir.
3. Piylənmə və artıq çəki: Artıq çəki bədənin qanın dövranı üçün daha çox güc sərf etməsinə səbəb olur.
4. Duzlu qidaların istehlakı: Duzlu qidalar orqanizmdə mayeni saxlayır və bu, təzyiqin yüksəlməsinə səbəb olur.
5. Fiziki aktivliyin azlığı: Hərəkətsizlik ürək və damar sisteminə mənfi təsir göstərir.
6. Siqaret və alkoqol: Bu zərərli vərdişlər qan damarlarına ziyan vurur və təzyiqi yüksəldir.
7. Stres: Xroniki stres qan təzyiqinin qalxmasına səbəb olan amillərdən biridir.
8. Böyrək problemləri: Böyrək funksiyasının pozulması qan təzyiqinin tənzimlənməsində problemlərə səbəb ola bilər.
9. Hormon problemləri: Tiroid və ya adrenal vəzi xəstəlikləri təzyiqin yüksəlməsinə səbəb ola bilər.

Yüksək qan təzyiqinin müalicə üsulları:

1. Düzgün qidalanma:

   • Az duzlu qidalar istehlak etmək, meyvə, tərəvəz, tam taxıllı qidalar yemək.
   • Doymuş yağlardan uzaq durmaq və tək doymamış yağlar (məsələn, zeytun yağı) istehlak etmək.

2. Fiziki aktivlik:

   • Mütəmadi fiziki aktivlik, məsələn, gündəlik 30 dəqiqə yüngül və ya orta intensivlikdə idmanla məşğul olmaq qan təzyiqini azalda bilər.

3. Arıqlamaq: Artıq çəki qan təzyiqini yüksəldir, buna görə sağlam çəkidə qalmaq vacibdir.

4. Stresin idarə olunması: Meditasiya, yoga və ya digər stres azaldıcı üsullar hipertoniya ilə mübarizədə kömək edə bilər.

5. Siqareti tərgitmək və alkoqolun azaldılması: Siqareti dayandırmaq və spirtli içkilərdən imtina etmək qan təzyiqinin tənzimlənməsinə kömək edir.

6. Dərman müalicəsi:

   • Həkim nəzarətində müxtəlif dərmanlar istifadə edilə bilər. Bu dərmanlar diüretiklər (bədəndən artıq mayeni çıxaran), beta-blokatorlar, kalsium kanal blokerləri və ya ACE inhibitorları kimi dərmanlar ola bilər.

7. Böyrək və hormon problemlərinin müalicəsi: Əgər hipertoniya böyrək və ya hormonal problemlərdən qaynaqlanırsa, bu xəstəliklərin müalicəsi də qan təzyiqini normallaşdıra bilər.

Profilaktika:

• Sağlam həyat tərzi (idman, balanslı qidalanma, siqareti tərgitmək) qan təzyiqinin nəzarətdə saxlanılmasına kömək edə bilər.
• Düzgün qidalanmaq, duzu məhdudlaşdırmaq və qan təzyiqini mütəmadi yoxlamaq vacibdir.

Hipertoniya müalicəsi hər kəs üçün fərdi yanaşma tələb edir və həkimlə məsləhətləşmədən dərman istifadə etmək məsləhət görülmür.