Gənclər Arasında Depressiya və İntihar Hallarının Artması

Son illər dünyada və Azərbaycanda gənclər arasında depressiya və intihar hallarının artması ciddi narahatlıq doğurur. Sosial təzyiqlər, təhsil və iş stressi, ailədaxili münasibətlər, sosial mediada müqayisə psixologiyası və gələcəyə olan qeyri-müəyyənlik, gənclərin psixi sağlamlığını zəiflədir. Bu məqalədə bu problemin səbəbləri, nəticələri və həll yolları araşdırılır.

Depressiya nədir və gəncləri necə təsir edir?

Depressiya – davamlı şəkildə ruh düşkünlüyü, ümidsizlik, maraq və enerji itkisi ilə müşayiət olunan psixoloji bir haldır. Xüsusilə gənclər bu dövrdə emosional dəyişikliklərə daha həssas olduqları üçün depressiyaya düşmək riski yüksəkdir.

Əlamətlər:

Əhvalın uzun müddət aşağı olması
Yuxu və iştah problemləri
Özünü dəyərsiz hiss etmə
Sosial təcrid
Özünə zərər vermə düşüncələri

İntihar hallarının artmasının əsas səbəbləri

1. Psixoloji dəstəyin olmaması

Bir çox gənc psixoloji problemlərini bölüşməyə çəkinir və özlərini tək hiss edir.

2. Ailə və məktəb təzyiqi

Uğur gözləntiləri, müqayisələr və sərt tənqidlər gənclərdə özünəinamı zəiflədir.

3. Sosial media təzyiqi

Daim başqaları ilə müqayisə olunmaq – “yetərincə yaxşı deyiləm” hissini gücləndirir.

4. Dostluq və münasibət problemləri

Sevgidə uğursuzluq, dost itkisi və tənha qalmaq intihara səbəb olan faktorlardandır.

5. Maddi çətinliklər və gələcək qorxusu

Təhsil xərcləri, iş tapmaq çətinliyi və gələcəyə olan qeyri-müəyyənlik, gənclərdə ümidsizlik hissi yaradır.

Statistika və vəziyyətin ciddiliyi

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına (ÜST) görə, 15-29 yaş arası gənclər arasında intihar ikinci əsas ölüm səbəbidir.
Araşdırmalar göstərir ki, gənclərin əksəriyyəti depressiya keçirdiyini desə də, çox azı psixoloqa müraciət edir.
Sosial mühit, ailə və məktəb sistemi gənclərin problemlərini çox zaman “naz” və ya “ərköyünlük” kimi qəbul edir.

Cəmiyyət olaraq nə etməliyik?

✅ Psixoloji maarifləndirmə

Məktəblərdə və universitetlərdə psixoloq yardımı əlçatan olmalı, psixoloji sağlamlıq barədə açıq və rahat danışmaq mümkün olmalıdır.

✅ Valideyn və müəllim dəstəyi

Gəncləri dinləmək, tənqid etmək yox, başa düşmək vacibdir. Onların duyğularına lağ etmədən, empati ilə yanaşmaq lazımdır.

✅ Sosial mediada məsuliyyətli davranış

Süni gözəllik və uğur təəssüratları yerinə real həyatla bağlı motivasiyaedici və empatiyanı artıran paylaşımlar təşviq olunmalıdır.

✅ Təhsil və dövlət səviyyəsində dəstək

Gənclər üçün pulsuz psixoloji məsləhət xətləri, stres idarəetmə təlimləri və sosial dəstək proqramları yaradılmalıdır.

Gənclərin psixoloji sağlamlığı cəmiyyətin gələcəyi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Depressiyaya düşən və intihar fikirləri ilə üzləşən gənclərə qınamaqla yox, yardım etmək lazımdır. Onları dinləmək, qəbul etmək və dəstək olmaq hər birimizin məsuliyyətidir. Unutmayaq: hər intihar – vaxtında görülməyən bir yardım çağırışıdır.