Dabaq xəstəliyi nədir?
Dabaq xəstəliyi – əsasən mal-qara, qoyun, keçi kimi heyvanlarda rast gəlinən, tez yayılan yoluxucu virus xəstəliyidir.
Qlobal.net bildirir ki, elmi adı Ayaq-daban və ağız xəstəliyi (Foot and Mouth Disease – FMD) olan bu infeksiya heyvanlarda ağızda və dırnaqlar bölgəsində yaralar əmələ gətirir və onların qidalanmasını, hərəkətini və məhsuldarlığını azaldır.
Xəstəlik necə keçir?
Dabaq çox asan şəkildə yayılır. Virus heyvanlara:
-
Xəstə heyvanla birbaşa təmas,
-
Yoluxmuş ot və yem,
-
Su və avadanlıqlar,
-
Hava yolu ilə
ötürülə bilər. Virus təsərrüfat mühitində uzun müddət sağ qalır, ona görə də vaxtında tədbir görülməzsə sürü içində sürətlə yayılır.
Əlamətləri hansılardır?
Dabaq xəstəliyinin əsas simptomları belədir:
-
Ağız içində su toplama və yara əmələ gəlməsi
-
Bol tüpürcək axması
-
Yemdən imtina
-
Dırnaq və ayaqlarda yaralar
-
Topallıq
-
Süd və çəki itkisi
Xəstə heyvanın ümumi vəziyyəti pisləşir, bəzən temperatur qalxır.
İnsanlara keçir?
Dabaq virusu insanlara çox nadir hallarda keçir və adətən yüngül keçir. Buna baxmayaraq:
-
Xəstə heyvana yaxın təmasdan çəkinmək,
-
Süd və ət məhsullarını yaxşı bişirmək
məsləhətdir.
Təsərrüfat üçün zərərləri
Bu xəstəlik təsərrüfatlara ciddi iqtisadi problemlər yaradır:
-
Süd istehsalı kəskin azalır
-
Heyvanlar çəki itirir
-
Çoxlu heyvan xəstələndiyi üçün iş gücü və məhsuldarlıq aşağı düşür
-
Bəzi hallarda bölgələrə baytarlıq məhdudiyyətləri qoyulur
Buna görə təsərrüfatlar xəstəliyin qarşısını vaxtında almalıdır.
Diaqnostika necə aparılır?
Baytar həkimlər xəstəliyi:
-
kliniki müayinə,
-
laborator analiz,
-
PCR testləri
ilə dəqiqləşdirirlər.
Müalicəsi varmı?
Dabaq virusunun birbaşa müalicəsi yoxdur. Amma:
-
yaraların işlənməsi,
-
heyvana rahat şərait yaradılması,
-
infeksiyanın yayılmasının məhdudlaşdırılması
tətbiq edilir. Xəstəliyin qarşısının alınmasında peyvəndləmə əsas rol oynayır.
Necə qarşısı alınır?
Dabaqdan qorunmaq üçün:
-
heyvanları mütəmadi peyvənd etdirmək,
-
yeni gətirilən heyvanları karantin saxlamaq,
-
təsərrüfat avadanlıqlarını dezinfeksiya etmək
çox vacibdir.
Dabaq – heyvanlarda məhsuldarlığı və sağlamlığı ciddi şəkildə azaldan yoluxucu virus xəstəliyidir. Xəstəlik vaxtında aşkarlanıb qarşısı alınmasa sürətlə yayılır və təsərrüfata böyük zərər verir. Bu səbəbdən peyvəndləmə və profilaktik tədbirlər hər bir heyvan sahibinin diqqətində olmalıdır.
Fidan Məmmədli
Qlobal.net
