Azərbaycanda zədələnmiş pulun dəyişdirilməsi ilə bağlı qaydalar Azərbaycan Mərkəzi Bankı tərəfindən müəyyənləşdirilmişdir.
Qlobal.net bildirir ki, bu qaydalara əsasən, zədələnmiş və ya yararsız hala düşmüş pul əsginasları və sikkələri Mərkəzi Bankda və ya müəyyən edilmiş banklarda dəyişdirilə bilər. Zədələnmiş pulun dəyişdirilməsi, pulun saxta olmadığının yoxlanılması və pulun müəyyən hissəsinin qorunub saxlanılması kimi qaydalara əsaslanır.
Zədələnmiş pul əsginaslarının dəyişdirilməsi prosesi bir neçə mərhələdən ibarətdir. İlk növbədə, vətəndaşın Mərkəzi Banka və ya pul dəyişdirilməsi üçün səlahiyyətli bir banka müraciət etməsi lazımdır.
Mərkəzi Bank zədələnmiş və ya tamamilə yararsız hala düşmüş pul əsginaslarını dəyişdirə bilən yeganə qurumdur. Vətəndaşlar, Mərkəzi Banka müraciət edərək əsginas və ya sikkə dəyişdirə bilərlər.
Mərkəzi Banka müraciət etmək üçün vətəndaşlar şəxsiyyət vəsiqələrini təqdim etməli və zədələnmiş pul əsginasını təqdim etməlidirlər. Pulun dəyişdirilməsi üçün zədələnmiş pulun vəziyyəti yoxlanılır və müəyyən şərtlər təmin olunarsa, pul dəyişdirilir.
Zədələnmiş pul əsginasının dəyişdirilməsi üçün aşağıdakı şərtlər təmin olunmalıdır:
Əsginasın 50%-dən çoxunun qalması – Pul əsginasının yarısından çox hissəsi saxlanılıbsa, Mərkəzi Bank əsginası dəyişdirə bilər. Əgər pulun yalnız kiçik bir hissəsi saxlanıbsa və ya ciddi zədələr varsa, dəyişdirilməsi çətinləşə bilər.
Əsas təhlükəsizlik elementlərinin qalması – Əsginasın dəyişdirilməsi üçün onun əsas təhlükəsizlik elementləri görünməlidir. Bu elementlər əsginasın saxta olmamasını yoxlamaq üçün vacibdir.
Saxtakarlıq əlamətləri olmaması – Dəyişdirilmə üçün müraciət edilən pul saxtakarlıq əlamətləri göstərməməlidir. Əgər əsginas saxta görünürsə, Mərkəzi Bank onu dəyişdirməyi rədd edə bilər.
Bəzi hallarda Mərkəzi Bank və ya digər banklar zədələnmiş pulu dəyişdirməkdən imtina edə bilər. Bu hallara aşağıdakılar daxildir:
Bu hallarda pul dəyişdirilməyə biləcəyi üçün pulun dəyişdirilməsi üçün əsginasların vəziyyətini nəzərə almaq vacibdir.
Azərbaycanda zədələnmiş pullar bir çox kommersiya bankında dəyişdirilə bilər. Ancaq yalnız Mərkəzi Bankın müəyyən etdiyi banklar bu xidmətləri göstərə bilər. Vətəndaşlar zədələnmiş pulları dəyişdirmək üçün bu banklardan birinə müraciət edə bilər.
Pul dəyişdirmə prosesi adətən pulsuzdur, ancaq bəzi hallarda xidmət haqları tələb oluna bilər. Mərkəzi Banka birbaşa müraciət edildikdə isə adətən xidmət haqqı tələb olunmur.
Pul əsginaslarını düzgün şəkildə saxlamaq – Əsginasların zədələnməsinin qarşısını almaq üçün onları quru və təmiz yerdə saxlamaq tövsiyə olunur. Pul əsginasları xüsusilə su və rütubətdən qorunmalıdır.
Kimyəvi maddələrlə təmasdan uzaq tutmaq – Əsginasların kimyəvi maddələrlə təması pulun zədələnməsinə və təhlükəsizlik elementlərinin pozulmasına səbəb ola bilər.
Yanğından qorunmaq – Yanğın zamanı əsginaslar ciddi şəkildə zədələnə bilər. Bu səbəbdən əsginasların yanğına dayanıqlı yerdə saxlanması məsləhətdir.
244
