Astma xəstəliyinin əlamətləri və müalicəsi

Astma tənəffüs yollarında xroniki iltihaba səbəb olan və nəfəs almağı çətinləşdirən bir xəstəlikdir. 

Qlobal.net xəbər verir ki, bu vəziyyət bronxların (ağciyərlərdəki hava yolları) həssaslığının artmasına və onların daralmasına gətirib çıxarır. Astma xəstəliyi əksər hallarda ömür boyu davam edən bir xəstəlik olsa da, düzgün müalicə və idarəetmə ilə simptomları minimuma endirmək mümkündür.

Astmanın Əsas Əlamətləri

1. Nəfəs Darlığı: Əsas simptomlardan biridir və bəzən fiziki fəaliyyət zamanı, bəzən isə gecələr və ya səhərlər baş verə bilər.
2. Öskürək: Xüsusilə gecələr və səhərlər daha sıx ola bilər. Bəzi hallarda astma diaqnozundan əvvəl uzunmüddətli öskürək şəklində özünü göstərə bilər.
3. Səsli Nəfəs Alma: Nəfəs alarkən xırıltılı bir səs çıxarma, xüsusilə astma tutması zamanı ortaya çıxan bir əlamətdir.
4. Sinədə Sıxılma: Astmalı insanlar sinə nahiyəsində sıxılma hissi ilə qarşılaşa bilərlər, bu da nəfəs almağı daha da çətinləşdirir.
5. Fiziki Fəaliyyət Zamanı Yorğunluq: Astma, fiziki fəaliyyət zamanı tez yorulmaya və ya nəfəs darlığına səbəb olur.

Astma Tutmasına Səbəb Olan Amillər

Astma tutmasına səbəb olan amillər şəxsdən-şəxsə fərqlidir və aşağıdakılar daxil ola bilər:

• Allergenlər: Polen, toz, ev heyvanlarının tükləri, kiflər, bəzi qidalar kimi allergenlər astma tutmalarını tetikleyebilir.
• İnfeksiyalar: Soyuqdəymə, qrip kimi tənəffüs yolu infeksiyaları astma simptomlarını ağırlaşdıra bilər.
• İqlim Dəyişiklikləri: Soyuq və ya çox isti hava, rütubət astmanı daha da ağırlaşdıra bilər.
• Fiziki Fəaliyyət: Fiziki aktivlik, xüsusən soyuq havada açıq havada idman etmək astma tutmalarını başlada bilər.
• Kimyəvi Maddələr və Tüstü: Siqaret tüstüsü, hava çirkliliyi, güclü qoxular və kimyəvi maddələr astma əlamətlərini artırır.

Astmanın Müalicəsi

Astma tamamilə müalicə edilməsə də, simptomların idarə olunması və tutmaların qarşısının alınması üçün müxtəlif müalicə üsulları mövcuddur. Bunlar dərman müalicəsi və həyat tərzi dəyişiklikləri daxil olmaqla iki əsas kateqoriyaya bölünür.

1. Dərman Müalicəsi

• Nəfəs Genişləndirici Dərmanlar (Bronxodilatorlar): Bu dərmanlar bronxları genişləndirir, nəfəs almağı asanlaşdırır və qısa müddətdə təsir edir. Bronxodilatorlar, əsasən tutma zamanı dərhal kömək edən dərmanlar olaraq istifadə olunur.
• İltihab Azaldıcı Dərmanlar: Kortikosteroid inhalatorlar və bəzi digər iltihab əleyhinə dərmanlar bronxlardakı iltihabı azaldaraq astma simptomlarını uzun müddətli idarə etməyə kömək edir.
• Leukotrien Antaqonistləri: Astmaya səbəb olan iltihabın qarşısını alan dərmanlardır və bəzi hallarda kortikosteroidlərlə birgə istifadə edilə bilər.

2. Həyat Tərzi Dəyişiklikləri

• Tetikləyici Amillərdən Uzaq Durmaq: Astma simptomlarını artıra biləcək alerjenlərdən və kimyəvi maddələrdən mümkün qədər uzaq durmaq əhəmiyyətlidir.
• Siqaretdən Uzaq Durmaq: Aktiv və passiv siqaret çəkmək astmanı ağırlaşdırır və siqaretdən tamamilə uzaq durmaq məsləhətdir.
• Sağlam Pəhriz: Vitamin və minerallarla zəngin qidalar tənəffüs yollarını gücləndirir və immun sistemini dəstəkləyir.
• Nəfəs Təlimləri və Fiziki Aktivlik: Mütəmadi olaraq nəfəs məşqləri etmək və fiziki aktivliklə məşğul olmaq ağciyərləri gücləndirir və astma simptomlarını idarə etməyə kömək edir.
• Rütubətə Nəzarət: Evin rütubət səviyyəsini normal saxlamaq, ev tozları və kiflərin yaranmasının qarşısını almaq üçün faydalıdır.

Astma Tutmaları Halında Ediləcək Tədbirlər

• Nəfəs genişləndirici dərmandan dərhal istifadə edin.
• Sakit bir mühitdə oturun və dərin nəfəs almağa çalışın.
• Əgər vəziyyət yaxşılaşmırsa, təcili yardım xidmətinə müraciət edin.

Astma diaqnozu qoyulan şəxslərin müalicə planına riayət etməsi və həkim nəzarətində müntəzəm yoxlanışlardan keçməsi əhəmiyyətlidir. Bu yolla simptomlar effektiv idarə olunaraq, həyat keyfiyyəti yaxşılaşdırıla bilər.