ABŞ (Amerika Birləşmiş Ştatları), dünyanın ən güclü və ən təsirli ölkələrindən biridir. Şimali Amerikada yerləşən bu ölkə, siyasi, iqtisadi, mədəni və texnoloji sahələrdə qlobal miqyasda liderdir. ABŞ, həm də dünyanın ən böyük iqtisadiyyatına və ən inkişaf etmiş hərbi gücünə sahib ölkəsidir. 50 ştat və bir neçə müstəqil bölgədən ibarət olan bu ölkə, həm də çoxsaylı etnik və mədəni qrupların birləşdiyi bir cəmiyyətdir.
ABŞ-ın tarixi, 1600-cü illərdə Avropadan gələn ilk mühacirlər tərəfindən qurulmağa başlanmışdır. 1776-cı ildə İngiltərəyə qarşı müstəqillik müharibəsindən sonra, 13 koloniyanın birləşməsi ilə Birləşmiş Ştatlar adını alaraq müstəqil bir dövlət oldu. Bu müstəqilliyin elan edilməsi, Filadelfiyada qəbul edilən Müstəqillik Bəyannaməsi ilə gerçəkləşdi. ABŞ-ın ilk prezidenti George Washington oldu və ölkə tədricən inkişaf etməyə başladı. 19-cu əsrdə, ABŞ genişləndi və yeni ərazilər qazandı, eyni zamanda, İç müharibə və Qərb genişlənməsi kimi mühüm tarixi hadisələrlə üzləşdi. 20-ci əsrdə, ABŞ dünyanın ən güclü dövlətlərindən biri oldu və Birinci Dünya Müharibəsi və İkinci Dünya Müharibəsində mühüm rol oynadı. Soyuq müharibə dövrü və Yaxın Şərqdəki münaqişələr də ABŞ-ın beynəlxalq siyasətində əhəmiyyətli izlər qoydu.
ABŞ-ın paytaxtı Vaşinqton, D.C. (District of Columbia) şəhəridir. Vaşinqton, ölkənin siyasi mərkəzi olaraq fəaliyyət göstərir və burada ABŞ Konqresi, Beyaz Saray (Prezidentin iqamətgahı) və ABŞ Ali Məhkəməsi yerləşir. Şəhər, həmçinin çoxsaylı tarixi abidələr, muzeylər və ictimai parklarla zəngindir. National Mall və Lincoln Memorial kimi tanınmış yerlər, Vaşinqtonun simvollarındandır. Şəhər, siyasi və diplomatik fəaliyyətlərin mərkəzi olmaqla yanaşı, eyni zamanda ABŞ-ın mədəniyyət və təhsil sahələrində də mühüm rol oynayır.
ABŞ, dünyada ən çox əhalisi olan üçüncü ölkədir və əhalisi təxminən 331 milyon nəfərdir. ABŞ-da müxtəlif etnik və mədəni qruplar mövcuddur. Əhalinin böyük hissəsi Avropa mənşəlidir, lakin Afrika, Asiya, Latın Amerikası və digər bölgələrdən gələn insanlar da əhəmiyyətli bir hissəni təşkil edir. Ölkə, böyük bir müxtəliflik nümayiş etdirir və multikulturalizmi dəstəkləyir. İngilis dili ABŞ-da ən çox danışılan dildir, lakin ölkədə digər dillər də, xüsusən ispan dili, çox yaygındır. ABŞ-da çoxsaylı dini inanclar mövcuddur, lakin ölkənin əksəriyyəti xristiandır.
ABŞ, təbii gözəllikləri və tarixi abidələri ilə zəngindir. Ölkənin ən məşhur turistik yerləri arasında Grand Canyon (Arizona), Yellowstone Milli Parkı (Wyoming), Yosemite Milli Parkı (Kaliforniya) və Great Smoky Mountains (Tennessee və Şimali Karolina) kimi təbiət möcüzələri var. Şəhər turizmi üçün New York City, Los Angeles, San Francisco, Las Vegas və Chicago kimi şəhərlər əhəmiyyətli turistik məkanlardır. Times Square (New York), Hollywood (Los Angeles), Statue of Liberty (New York), Golden Gate Bridge (San Francisco) və Las Vegas Strip dünyanın ən məşhur simvollarındandır.
National Parks və Beaches, həmçinin ABŞ-da ən populyar təbiət və sahil turizmi məkanlarıdır. Floridadakı Key West, Mainein Acadia Milli Parkı və Hawaiidəki Waimea Canyon da gözəl təbii mənzərələri ilə ziyarətçilər üçün cəlbedicidir.
ABŞ, müxtəlif təbiət zonalarını və ekosistemləri əhatə edir. Şimali və Cənubi Karolina, tropik meşələr və ekzotik bitki örtükləri ilə zəngindir, Kaliforniya və Oreqon sahilləri isə dünyanın ən gözəl çimərliklərindən bəhrələnir. Alaskada, dünyanın ən böyük buzlaqları və dağlar mövcuddur, bu ərazinin qeyri-adi təbiəti hər il bir çox macəraçını cəlb edir. Rocky Mountains və Appalachian Mountains dağ silsilələri, ABŞ-ın ən məşhur təbiət sahələrindəndir.
ABŞ-da həmçinin çoxsaylı milli parklar var. Yellowstone Milli Parkı, dünyanın ilk milli parkıdır və burada təbii fəallıqlar, geizerlər və müxtəlif heyvan növləri mövcuddur. Everglades milli parkı, Floridada yerləşir və ölkənin ən böyük subtropik bataqlıq ərazisidir.
ABŞ mədəniyyəti, çoxsaylı etnik qrupların və mədəniyyətlərin qarışımından yaranmışdır. Rok musiqisi, jazz, blues, hip-hop və country kimi musiqi janrları, ABŞ mədəniyyətinin mühüm hissələridir. Hollywood kinosu, dünya miqyasında tanınan və sevilən filmlərin istehsal edildiyi mərkəzdir. ABŞ, həmçinin dünyanın ən böyük televiziya və film sənayesinə sahibdir.
ABŞ mətbəxi, müxtəlif mədəniyyətlərin təsiri ilə formalaşıb. Hamburger, hot dog, pizza, fried chicken və barbecue (qızardılmış ət) kimi yeməklər, ABŞ-ın məşhur milli yeməklərindəndir. New York pizzası, Chicago deep-dish pizzası və Texas BBQ kimi regionallıqda fərqli yeməklər də mövcuddur. Thanksgiving (Şükran günü) kimi bayramlar zamanı isə turkey (hinduşka), mashed potatoes və pumpkin pie kimi yeməklər ənənəvi olaraq süfrələrə qoyulur.
ABŞ, dünyanın ən böyük və ən güclü iqtisadiyyatına sahibdir. Ölkənin iqtisadiyyatı əsasən texnologiya, maliyyə, enerji, sənaye və xidmətlər sektorlarına dayanır. ABŞ, Silicon Valley kimi texnologiya mərkəzləri ilə məşhurdur və burada Apple, Google, Microsoft kimi dünya nəhəngləri fəaliyyət göstərir. Həmçinin, ABŞ dünya miqyasında ən böyük ağır sənaye istehsalçılarından biridir. Dollar, dünya iqtisadiyyatında ən əsas valyutalardan biridir.
ABŞ, həmçinin dünya ticarətində əhəmiyyətli bir rola sahibdir və çox sayda beynəlxalq şirkət burada fəaliyyət göstərir. Ölkənin geniş daxili bazarı və yüksək istehsal gücü, ABŞ-ı iqtisadi baxımdan qabaqcıl edir.
ABŞ, dünya miqyasında bir çox sahədə lider ölkə olaraq qalır və müasir dünyanın inkişafında mühüm bir yer tutur. Təbii sərvətləri, güclü iqtisadiyyatı və mədəniyyəti ilə ABŞ, həm regionda, həm də qlobal miqyasda böyük bir təsir gücünə malikdir.
Murad
Qlobal.net
16
