Gənclər Arasında İşsizlik – Nə Etməli?

Gənclər arasında işsizlik problemi bu gün dünyanın bir çox ölkəsində olduğu kimi, Azərbaycanda da aktual sosial-iqtisadi məsələlərdən biridir. Ali təhsilli, bacarıqlı, lakin iş tapa bilməyən gənclər sayının artması həm fərdi səviyyədə ümidsizliyə, həm də cəmiyyət səviyyəsində sosial gərginliyə səbəb olur. Bəs nə üçün gənclər iş tapa bilmir? Bu problemin səbəbləri nədir və həll yolları nələrdir?

Gənclər Arasında İşsizliyin Əsas Səbəbləri

1. Əmək bazarında rəqabətin yüksək olması

Hər il minlərlə gənc universiteti bitirir, lakin bazarda kifayət qədər iş yeri mövcud olmur.

2. Təcrübə tələbi

İşəgötürənlərin əksəriyyəti iş təcrübəsi tələb edir, lakin yeni məzunlarda bu imkan olmur. Bu isə “təcrübə yoxdur, iş yoxdur – iş yoxdur, təcrübə yoxdur” paradoksunu yaradır.

3. Uyğunsuz ixtisas seçimi

Bəzi gənclər əmək bazarının tələblərinə uyğun olmayan ixtisaslar üzrə təhsil alırlar və iş tapmaqda çətinlik çəkirlər.

4. Peşə təhsilinə laqeyd yanaşma

Universitet təhsili ilə yanaşı, texniki və peşə təhsili də əhəmiyyətlidir. Lakin cəmiyyət tərəfindən peşə təhsili bəzən az qiymətləndirilir.

5. Regionlarda iş imkanlarının azlığı

Bölgələrdə yaşayan gənclər paytaxtla müqayisədə daha az iş imkanlarına malikdirlər.

Gənclər Üçün Həll Yolları və Tövsiyələr

✅ Peşə və texniki təhsilə yönəltmək

Bütün gənclərin universitet oxuması vacib deyil. Elektrikçi, IT texniki, dizayner, avtomobil ustası kimi peşələr yüksək gəlirli və tələb olunan sahələrdir.

✅ Staj proqramlarının artırılması

Dövlət və özəl sektor yeni məzunlar üçün təcrübə proqramları yaratmalıdır ki, gənclər real iş mühitində bacarıq qazana bilsin.

✅ Startup və sahibkarlığa dəstək

Gənclər kiçik biznes qurmağa təşviq edilməli, onlara təlimlər, güzəştli kreditlər və mentorluq xidmətləri təklif olunmalıdır.

✅ Rəqəmsal bacarıqların inkişafı

Bugünkü dövrdə qrafik dizayn, proqramlaşdırma, sosial media idarəçiliyi, veb sayt quruculuğu kimi bacarıqlar uzaqdan işləmə imkanı yaradır və əmək bazarında üstünlük verir.

✅ Karyera yönümlü təlimlər və məsləhətlər

Orta məktəb və universitetlərdə gənclərə uyğun ixtisas seçimi, CV hazırlanması, müsahibə bacarıqları barədə maarifləndirmə aparılmalıdır.

✅ Dövlət proqramları və məşğulluq mərkəzləri

İşsiz gənclər üçün dövlət məşğulluq proqramları, iş yarmarkaları və təlim kursları təşkil olunmalıdır.

Valideynlərə və Cəmiyyətə Mesaj

Valideynlər gəncləri yalnız ali məktəbə yönəltməməli, onların maraq və bacarıqlarını da nəzərə almalıdırlar. Cəmiyyət isə peşə sahiblərinə dəyər verməyi öyrənməlidir. Çünki işsizlik yalnız fərdi yox, ümumi sosial məsuliyyətdir.

Gənclər arasında işsizlik problemi kompleks və çoxşaxəlidir. Onun həlli üçün həm dövlətin, həm təhsil müəssisələrinin, həm də cəmiyyətin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Gənclərə sadəcə iş yox, fürsət verilməlidir. Onlara özünü göstərmək, inkişaf etmək və istehsalçı olmaq imkanı yaradılmalıdır. Unutmayaq: gəncsiz gələcək yoxdur!