Günəş şüalarına həddən artıq məruz qalmağın ziyanları

Günəş şüalarına həddən artıq məruz qalmağın ziyanları

Günəş şüaları insan sağlamlığı üçün mühüm rol oynayır.

Qlobal.net bildirir ki, orqanizmin D vitamini sintez etməsi, əhvalın yaxşılaşması və immun sisteminin güclənməsi kimi faydaları mövcuddur. Lakin hər şeydə olduğu kimi, günəş şüalarına həddən artıq məruz qalmaq da ciddi fəsadlara yol aça bilər. Xüsusilə yay aylarında qorunmadan günəş altında uzun müddət qalmaq həm dəriyə, həm də ümumi sağlamlığa mənfi təsir edir. Bu məqalədə günəşin zərərli şüalarının təhlükələri və onlardan qorunma yolları geniş şəkildə izah olunur.

1. Dərinin zədələnməsi və yanıq riski

Günəş yanığı (Sunburn)

Günəşin ultrabənövşəyi (UV) şüaları dəriyə birbaşa təsir edərək qızartı, qabıqlaşma və hətta su toplama ilə müşayiət olunan günəş yanığına səbəb olur. Bu, həm estetik, həm də sağlamlıq baxımından ciddi narahatlıqlar yaradır.

Dərinin erkən qocalması

Həddindən artıq UV şüalanması dərinin elastikliyini azaldır, qırışların yaranmasına səbəb olur və dərini vaxtından əvvəl qocaldır. Bu prosesə fotoqocalma (photoaging) deyilir.

2. Dəri xərçəngi riski

Daimi olaraq qorunmadan günəş altında qalmaq dəridə hüceyrə mutasiyalarına səbəb ola bilər. Bu da melanoma, bazal hüceyrəli karsinoma və skuamöz hüceyrəli karsinoma kimi dəri xərçəngi növlərinin yaranma ehtimalını artırır. Xüsusilə ağ dərili insanlar və dəriyə solaryumla rəng verənlər bu riski daşıyırlar.

3. Göz sağlamlığına mənfi təsir

Katarakta və sarı nöqtə xəstəliyi

Günəşin UV şüaları yalnız dəriyə deyil, göz bülluruna da zərər verir. Bu isə katarakta, sarı nöqtə xəstəliyi (makula dejenerasiyası) və digər görmə problemlərinə səbəb ola bilər. Qoruyucu eynəklərdən istifadə etməmək riski daha da artırır.

4. İstivurma və günvurma riski

Günəş altında uzun müddət qalmaq bədənin daxili temperaturunu artıraraq istivurma və ya günvurma yarada bilər. Bu vəziyyət baş ağrısı, ürəkbulanma, halsızlıq və huş itirmə ilə müşayiət oluna bilər və təcili tibbi müdaxilə tələb edir.

5. İmmunitet sisteminin zəifləməsi

Aparılan elmi tədqiqatlar göstərir ki, UV şüaları uzun müddət orqanizmə təsir etdikdə immunitet sisteminin funksiyalarını zəiflədə bilər. Bu da bədəni infeksiyalara və digər xəstəliklərə qarşı daha həssas edir.

6. Günəşə qarşı allergik reaksiyalar

Bəzi insanlarda günəş şüalarına qarşı allergiya (fotodermatit) müşahidə olunur. Bu, dəridə səpkilər, qaşınma və qızartı ilə müşayiət olunur və hər dəfə günəşə çıxıldıqda təkrarlana bilər.

Günəş şüalarının ziyanlarından necə qorunmaq olar?

• SPF 30 və yuxarı qoruyucu günəş kremlərindən istifadə edin.

• Günəşin ən güclü olduğu saatlarda (11:00 – 16:00) birbaşa şüalardan uzaq olun.

• Şlyapa, gün eynəyi və açıq rəngli, uzunqollu geyimlərdən istifadə edin.

• Bol maye qəbul edin və bədəni susuz saxlamayın.

• Uşaqları və yaşlı insanları birbaşa günəşə çıxmaqdan qoruyun.

Günəş şüaları həyat üçün vacib olsa da, onlardan düzgün istifadə etmədikdə sağlamlığa ciddi zərər vura bilər. Dəri xərçəngi, yanıq, göz problemləri və ümumi orqanizm zəifliyi bu risklər arasındadır. Günəşin zərərlərindən qorunmaq üçün sadə, lakin təsirli tədbirlər görmək mümkündür. Unutmayın: günəşdən düzgün istifadə etmək – sağlam həyatın açarıdır.

Murad
Qlobal.net